Richard Brautigan - zapomniany bitnik



Richard Brautigan należy do moich ulubionych pisarzy. Z jego twórczością zetknąłem się po raz pierwszy na początku lat 80-tych kiedy to ukazywał się miesięcznik poświęcony literaturze "Nowy Wyraz". Od czasu do czasu porozrzucane fragmenty poezji i prozy ukazywały się w innych periodykach np. w "Literaturze na świecie". Mam jednak nieodparte wrażenie - pomimo wydania w Polsce jego dwóch powieści "Łowienie pstrągów w Ameryce" i "Potwór profesora Hawklinea" - jest to wciąż nieodkryty i niedoceniony autor.

Richard Gary Brautigan (ur. 30 stycznia 1935 w Tacoma, w stanie Waszyngton - zm. we wrześniu 1984 ), pisarz amerykański. Około 1955 - 1958 ruszył do San Francisco w Kalifornii i wmieszał się w Beat Generation . W późnych latach 60. zaczął zyskiwać popularność. W latach 1966 - 1967 zasiadał jako poeta domowy w Kalifornijskim Instytucie Technologii. Był kultowym pisarzem epoki hippisowskiej. W 1972 albo 1973 przeniósł się do Pine Creek w Montana i rzekomo odmawiał wywiadów i wykładów przez następne osiem lat. W roku 1984 popełnił samobójstwo. Ciało 49-letniego pisarza zostało odnalezione kilka tygodni później 25 października 1984 . Leżało obok butelki alkoholu i pistoletu kaliber 44.

Dozorowani z czułą troską

Lubię myśleć (i
im więcej, tym lepiej!)
o cybernetycznych łąkach,
gdzie ssaki i komputery
żyją wspólnie w nieustannym
programowaniu harmonii,
podobnej do czystej wody
dotykającej jasnego nieba.

Lubię myśleć
(właśnie teraz, proszę!)
o cybernetycznych lasach
pełnch sosen i elektronicznych maszyn.
gdzie zwierzyna wałęsa się bezpiecznie
między komputerami,
jakby były one kolczastymi
pąkami drzew zakwitających.

Lubię myśleć (i to być może!)
O cybernetycznym środowisku,
gdzie jesteśmy wolni od pracy
I złączeni na powrót z naturą,
cofnięci do poziomu ssaków,
braci i sióstr naszych,
i wszyscy razem dozorowani
przez maszyny z czułą troską!



***

każdy chce pójść do łóżka
z każdym, ustawiają się
w kolejki zawinięte za róg, to ja
pójdę do łóżka z tobą. Nikt
nie spostrzeże braku.

Wiersz miłosny

Tak przyjemnie
obudzić się rano
samemu w łóżku
i nie musieć nikomu mówić
że się go kocha
jak się już go
nie kocha.

"(...) Nie ma Trout Fishing in America struktury konwencjonalnej powieści - pozbawione jest nawet zasadniczego elementu jakim jest postać: "bohaterem" jest Łowienie Pstrągów w Ameryce - czynność stająca się po kolei osobą, książką, hotelem, stalówką, napisem na plecach dzieci biegających po podwórku szkolnym.

Narracja Trout Fishing in America utwierdza czytelnika, którego autor traktuje serio, w przekonanaiu, że to co czyta jest fikcją, tak jak fikcją jest - być może - i czytelnik i autor. Żart leksykalny, zabawa na płaszczyźnie językowej staje się ważniejsza niż naczenie. Narrator szuka dobrego Łowienia Pstrągów w Ameryce - działanie staje sie przedmiotem lub osobą, poszukiwanie pogonią za wartością bliżej niezidentyfikowaną, amorficzną, obecną - lub nie - w wielu formach, rzeczach, zjawiskach. Kostnice, cmentarze, zwłoki, oparte o namiot rozbity na campingu, wieńce, nagrobki, ławice martwych ryb, wysypiska śmieci, rumowiska - epizody przenika świadomość śmierci, martwoty, zniszczenia, przemocy. Taki jest obraz Ameryki. Poszukiwanie Łowienia Pstrągów w Ameryce jest serią niepowodzeń - to, co z odległości wydaje się wodospadem strumienia z pstrągami, z bliska jest tylko drewnianymi schodami.

Tony Tanner nazywa fikcję Brautigana idylla, satyrą, lamentem. Można tu także dodać, że jest Trout Fishing in America etiudą - studium nostalgii za sielankową Ameryką zagubioną w świecie przemocy, zbrodni, policji, industrializacji. Sen, marzenie, świat wyobraźni to już tylko sfabrykowane, sztuczne twory zapełniające wysypiska śmieci, metodycznie pokrojone na sztuki i kawałki jak strumień z pstrągami.

Rumowisko Clevland - tu spoczywa strzskany mit amerykański; ośmieszony, "składowany" wśród stosów muszli klozetowych i urynałów, do kupienia na stopy, sztuki i tuziny. (Maria Teresa Aniśkowicz "literatura na świecie" nr 6/ 1976)"

Linki poświęcone Brautiganowi: divinetd, cybernetic meadows, riza.com.

0 komentarze:

Prześlij komentarz

    Serpent.pl