Atman - Tradition (1999)

To jedna z moich ulubionych płyt i projekt Marka Styczyńskiego - grupa Atman - Teatr Dźwięku Atman. Niestety nie jest już kontynuowany - myślę jednak, że w pewien sposób to dobrze. W swoich założeniach muzycznych Atman wypełnił swoją misję. Płyta początkowo ukazała się jako kaseta firmowana jako Anna Nacher. Na kompakcie ukazała się dopiero w 1999 roku. Z tą pozycją trzeba się obowiązkowo zapoznać. Utwór "Tansegretty" uważam za jeden z najbardziej przejmujących manifestów, z którym się oczywiście utożsamiam (ciekawe jakie będą Wasze wrażenia?)

Atman (Teatr Dźwięku Atman) - zespół założony w 1975 w Krakowie przez ówczesnych studentów - Marka Styczyńskiego i Jacka Zadorę. W późniejszym czasie do grupy dołączyli Piotr Kolecki oraz Marek Leszczyński. Grupa miała otwartą formułę i do zasadniczego składu (na dłużej lub krócej) włączano wielu chętnych, często zainteresowanych także plastyką lub tańcem. W latach 1976-1978 z zespołem występowały m.in. Zofia Pstrucha, jedna z pierwszych tancerek uprawiających klasyczny taniec indyjski i Bożena Hordziej (grająca na skrzypcach). W latach 80. XX wieku Atman współpracował z amerykańską tancerką i performerką Almą Yoray.

Nazwa grupy wywodzi się z sanskrytu (oddech, duch, jaźń) - w religijno-filozoficznej myśli indyjskiej wyraża fundamentalne "ja", najgłębszą, duchową istotę bytu ludzkiego. Przez pewien czas grupa stosowała nazwę 18 września Atman, a później Teatr Dźwięku Atman. Do 1981 zespół działał jako artystyczna grupa studencka (stałe próby kolejno w klubie AR "Pod Budą", klubie PK "Pod Przewiązką" i klubie "Pod Jaszczurami") eksperymentując wśród obrazów-znaków prof. Andrzeja Szyszko-Bohusza, scenografii z elementów naturalnych, łącząc muzykę z tańcem i mową. W 1982 grupa przeszła na zawodowstwo i już jako trio (Styczyński, Leszczyński, Kolecki) trwała w niezmiennym składzie aż do zakończenia działalności, wspomagana w nagraniach przez grono stałych współpracowników - Tomasza Radziuka (gitary basowe), Tomasza Gulińskiego (instrumenty perkusyjne, śpiew alikwotowy), Annę Nacher (śpiew), Sławomira Gołaszewskiego (klarnet, instrumenty perkusyjne) . Ze względu na ówczesne miejsce pierwszej pracy Marka Styczyńskiego, od 1982 do 1985, siedzibą formacji został Słupsk i tamtejszy Miejski Ośrodek Kultury. W słupskim MOKu Atman salę prób dzielił z punkowym Karcerem, co zaowocowało stworzeniem pobocznego, efemerycznego projektu "Komitet" (Styczyński, Radziuk, Lao, Dudziński), który udanie zadebiutował na warszawskim festiwalu "Poza Kontrolą".

Anna Nacher "Tradycja" (MC)

W tym okresie pojawiły się pomysły organizacji warsztatów, do których grupa nawiązała w 1994 cyklem warsztatów "Gadająca Łąka". Wówczas także Atman utrzymywał artystyczne kontakty z muzykami z formacji Karcer i Totart. Od 1985 Atman zakończył współpracę z MOK w Słupsku i dzielił siedzibę pomiędzy leśniczówkę Leszczyńskiego w Liciążnej koło Tomaszowa Mazowieckiego i dom Styczyńskiego w Nowym Sączu. W tych latach miała miejsce współpraca z Ośrodkiem Teatralnym "Warsztatowa" w Tarnowie, który zapewniał artystyczny impresariat i był współorganizatorem projektów przygotowywanych przez zespół lub w kooperacji z innymi grupami artystycznymi (m.in. udział w międzynarodowym projekcie i spektaklu "Droga do Delf").

W tym też czasie Styczyński grał z warszawskim zespołem Raga Sangit i nagrał z nim płytę winylową "Rada Sangit" (Muzyka z Księgi ; Polskie Nagrania 1989). Od 1995 grupa grała w rozszerzonym składzie - Styczyński (instrumenty dęte z Azji, Australii, Europy, instrumenty perkusyjne, głos), Kolecki (12-strunowa gitara akustyczna, gitara dwugryfowa, instrumenty perkusyjne), Leszczyński (cymbały polskie, instrumenty perkusyjne); Guliński (śpiew alikwotowy), Nacher (głos, instrumenty perkusyjne) i Radziuk (gitara basowa). W styczniu 1998 Marek Styczyński rozwiązał zespół. Muzycy od tej pory kontynuowali działalność w Projekcie Karpaty Magiczne (Nacher, Styczyński, Radziuk) i Pathman (Kolecki i Leszczyński, inni muzycy).

Formacja Atman działała w niezależnym obiegu kultury i zajmowała się m.in. organizacją warsztatów oraz wydawnictwami muzycznymi (seria kaset Fly Music i kooperacja z wydawnictwem Obuh). Dla tych przedsięwzięć w 1990 muzycy założyli własną firmę - Pracownia Promocja Kultury. Od 1995 grupa grała w rozszerzonym składzie - Styczyński (instrumenty dęte z Azji, Australii, Europy, instrumenty perkusyjne, głos), Kolecki (12-strunowa gitara akustyczna, gitara dwugryfowa, instrumenty perkusyjne), Leszczyński (cymbały polskie, instrumenty perkusyjne); Guliński (śpiew alikwotowy), Nacher (głos, instrumenty perkusyjne) i Radziuk (gitara basowa). W styczniu 1998 Marek Styczyński rozwiązał zespół. Muzycy od tej pory kontynuowali działalność w Projekcie Karpaty Magiczne (Nacher, Styczyński, Radziuk) i Pathman (Kolecki i Leszczyński, inni muzycy). Formacja Atman działała w niezależnym obiegu kultury i zajmowała się m.in. organizacją warsztatów oraz wydawnictwami muzycznymi (seria kaset Fly Music i kooperacja z wydawnictwem Obuh). Dla tych przedsięwzięć w 1990 muzycy założyli własną firmę - Pracownia Promocja Kultury Ekologicznej, która stała się fundamentem działalności zespołu na scenie niezależnej. W ramach serii promocyjnej Pracowni, oprócz kaset grupy Atman ukazały się także dokonania muzyczne Janusza Reichela, Sławomira Gołaszewskiego i Anny Nacher oraz muzyka liturgiczna z Tybetu, Nepalu i Buriacji.

W latach 1996-1998 Atman (w osobach Styczyńskiego i Nacher - impresariat, prowadzenie firmy oraz Leszczyńskiego - współorganizacja i kontakty miejscowe) organizował festiwal "Muzyka w Krajobrazie", jeden z nielicznych festiwali prezentujących muzykę awangardową i improwizowaną. Ostatnie dwie edycje Festiwalu zorganizowane przez Nacher i Styczyńskiego po rozwiązaniu zespołu, odbyły się w Inowłodzu i Nowym Sączu (1999 i 2000). Ostatnia, piąta edycja zaprezentowała po raz pierwszy w Polsce - koncert Ivy Bittowej z zespołem Cikori, a także szwajcarską formację Naturton i polskie grupy niezależne m.in. Spear i Job Karma.

Muzykę Atmana umieszcza się w nurcie szeroko pojętej psychodelii - od ambient po psychedelic folk. Zespół zawsze był wierny brzmieniu akustycznemu, wzbogaconemu przez unikatową kolekcję instrumentów z Indii, Nepalu, Tybetu, Azji Centralnej, Bałkanów, Australii, zgromadzoną przez Marka Styczyńskiego oraz instrumentów zrekonstruowanych na podstawie rodzimych tradycji. Obecnie kolekcja instrumentów mieści się w Galerii Stary Dom w Nowym Sączu. W instrumentarium grupy znalazły się flety, cytry, cymbały, skrzypce, gitary, mandolina, bębny tabla, ksylofony. Atman koncertował m.in. na Słowacji, Węgrzech, Litwie, w Niemczech, Czechach, Szwajcarii, Belgii, we Włoszech. Pierwsza profesjonalna sesja nagraniowa grupy Atman, zorganizowana przez Wojciecha Ossowskiego, odbyła się w 1988 w Warszawie (materiał niewydany). (encyklopedia polskiego folku)

Wybrana dyskografia:

1. ...jak rozrzucone po ziemi kamienie... kaseta, Fly Music 1991
2. Brown Session, kaseta Fly Music 1991
3. Soundreams, kaseta Fm 1992 (ścieżka dźwiękowa do spektaklu Teatru Snów)
4. Personal Forest, kaseta Fly Music 1993
5. Gadająca Łąka, kaseta Fm 1994
6. Tradition, kaseta Fm 1996
7. Save the Earth, EP, Drunken Fish Records, USA
8. Personal Forest, LP, Lollipop Shop 1994, Niemcy
9. Soundreams, CD, Obuh Records 1994
10. Personal Forest, CD, DFR 1997, USA
11. Ovoo, CD, Naturtonmusik 1998, Szwajcaria
12. Tradition, CD, DFR 1999, USA

From Poland, Atman plays acoustic psychedelic folk music that includes traces of rock and jazz. They use a wide range of instrumentation that I couldn't begin to list, but will quote the following from their web page: "During their concerts the musicians of Atman use dozens of exclusively acoustic instruments originating mainly in Asia, Europe and Australia. Some of them are completely unique - ancient Polish dulcimer, singing bowls and other liturgic Tibetan instruments, Australian didjeridu and Slovakian pastoral fujara - while others are built following the models of "extinct" instruments and created in workshops headed by members of the group".

The band has apparently been together for nearly 20 years releasing tapes on their own Fly Records label. On "Tradition" the band is a six piece consisting of Anna Nacher, Marek Styczynski, Marek Leszczynski, Piotr Koleck, Tomasz Radziuk, and Tomasz Gulinski.

The music is subtly complex and utilizes the band's array of instrumentation to create an ethnic psychedelia that will make you want to dance in the woods and call up the spirits of the forest. Various members have apparently traveled in Tibet and India and the influences of these countries are apparent in the music. They even do a cover of Jimi Hendrix's "Third Stone From The Sun" making it fit completely with the style of the other songs on this disc. Anna Nacher's vocals are a gorgeous chanting style. She often sings in what I'm sure is her native Polish though words are unnecessary for enjoying the music. Many songs include multiple layers of stringed instruments all with their own distinct identity making this a trippy journey across many cultures and continents. (aural innovations)

With regular collaborator Anna Nacher as the featured vocalist on a number of this album's tracks, while bassist Gulinski appears as well, Atman takes a slight turn to a more rocking side of things on Tradition. Admittedly, it's 'more rocking' by degrees than anything else, but even if the only strong rhythm on the opening "39 I Ching" comes from Gulinski's bass, the core trio's intense performance is still a wonder to hear. Nacher's sometimes keening, sometimes cool vocals make it that much more compelling, getting Tradition off to a fine start. Other combinations of Nacher and a touch more brusque rock power surface on "Tensegretty" and other numbers. Otherwise, the hushed, powerful sense of drama and mystery from Personal Forest remains paramount, with crystalline guitar (and other stringed instruments) leading the way, especially on the album's lengthy centerpiece "The Talking Meadow (Story)." The band's focus on 'deep ecology' continues unabated throughout the album, with one number called "Lullaby for Rainbow Warrior," after the bombed flagship of Greenpeace. Similarly, such titles as "The Theatre of Mist" (with a marvelous series of performances on many instruments, from miniharmonium to Slovakian pastoral fujara) and the two enveloping numbers "Natural Landscapes" show Atman as focused as ever on both their work and inspiration. An especially inspired number here is a cover of Jimi Hendrix's "Third Stone from the Sun." Given a brisk, quick reading from the performers, with percussion provided by bells and gong and a mix of acoustic and electric guitars both, it takes the elements of unearthly majesty from the original and gives the old warhorse one of its best reinterpretations in years. Tradition concludes with a live improv jam, "Kosovo," a short piece that incorporates everything from near-complete silence to clattering percussion, feedback and Nacher's wailing. ~ Ned Raggett, All Music Guide

Tracklist:

1. 39 I Ching (4:34)
2. The Theatre of Mist (6:54)
3. Third Stone from the Sun (3:31)
4. Natural Landscapes 1 (2:56)
5. Free- P (3:44)
6. Tensegretty (4:07)
7. The Talking Meadow (Story) (16:15)
8. Natural Landscapes 2 (2:42)
9. Lullaby for Rainbow Warrior (3:24)
10. The North of the World (4:36)
11. In Your Head (Dust) (1:40)
12. The Theatre of Mist [Live] (7:32)
13. Kosovo (3:12)

link in comments