1 comment
Posted in , ,

Kontroll Csoport - 1983 (1993)


Kontroll Csoport - istniejący w latach 1980-83 węgierski zespół grający najogólniej rzecz ujmując rock alternatywny. Nigdy nie osiągnęli szerszej popularności, grali przeważnie na uczelnianych scenach i imprezach przed niezbyt liczną publicznością. Swą bezkompromisowością i stylem cała grupa a później poszczególni członkowie wywarli znaczący wpływ na rozwój węgierskiej sceny niezależnej.



Kontroll Csoport was founded on New Year’s Eve in 1980. The group’s original musicians included Csaba Hajnóczy, Ágnes Bárdos Deák and László Kistamás, with multiple new members today. The group played an important role in the underground scene in a Hungary trapped behind the Iron Curtain. They had a profound impact on the rock poetry of the period. Though the group could only publish their music after the political changes, some of their recordings were distributed illegally beforehand. This helped the Hungarian cultural opposition to enlarge into a movement. Before the political transition their only concert abroad was in Café Ring in Vienna. An expert of the era, Tamás Szőnyei describes the group as having '...the power of punk, pathos of the opera, reggae and country, chanson, oriental motives and repetitions, all living together in harmony.' 'Lyrics were mostly, as in the case of the greatest, about love and freedom. Their trick was that their music was pleasant to listen to even to conservative ears, so they wrapped their messages into a nice package,' assesses Szőnyei. Member of the New York underground of that period, namely Patti Smith, Lou Reed, Laurie Anderson, John Cage and the Velvet Underground had a great effect on the thinking of the group. Ultimately, the group created a unique fusion of styles and a powerful message that preserves its names as one of the most important in Eastern European underground music.

After 1983, Kontroll Csoport continued with new members alongside the original talent. The lineup now includes: Hajnóczy, Csaba: Kampec Dolores Kistamás, László: Balkan Fouturist Müller, Péter Sziámi: Sziámi Bárdos Deák, Ágnes: Ági és fiúk Farkas, Zoltán: keleti fény Újvári, János and Lehoczki, Károly: Új Nem (lepoissonrouge)

link in comments
3 comments
Posted in , , ,

Bolshoe Kosmicheskoe Puteshestvie (Big Space Travel) Soviet Si-Fi OST (1973)



Aleksiej Lwowicz Rybnikow (ros. Алексей Львович Рыбников, ur. 17 lipca 1945 w Moskwie) – rosyjski kompozytor, uhonorowany tytułem Narodowy Artysta Rosji (ros. Народный артист Российской Федерации). W 1967 ukończył moskiewskie konserwatorium im. P.I. Czajkowskiego (klasa kompozycji A.I. Chaczaturiana), gdzie następnie do 1975 wykładał na katedrze kompozycji. W 1989 łączna sprzedaż płyt z muzyką Aleksieja Rybnikowa przekroczyła 10 milionów egzemplarzy. Aleksiej Rybnikow jest kompozytorem rock-oper Junona i Awos' (ros. Юнона и Авось) oraz Zwiezda i smiert' Choakina Murjety (ros. Звезда и смерть Хоакина Мурьеты), a także muzyki do wielu filmów, m.in. do Volkodav. Ostatni z rodu Szarych Psów Nikołaja Lebiediewa.

Fabuła tego jakże fascynującego filmu (poważnie!) - Troje nastolatków: Swieta Iszenowa z Buchary, Sasza Iwanienko z Doniecka i moskwianin Fiedia Drużynin, zdobyło prawo udziału w pierwszym dziecięcym locie kosmicznym. I chociaż próba okazała się tylko treningiem, zdążyli przeżyć i prawdziwą przyjaźń i pierwszą miłość.

Polecam !!!


Composer Aleksei Rybnikov has always boasted non-conventional thinking and original approach: he is the author of the first

Soviet rock-operas, the first rock-n-roll broadcast on the national radio, and a variety of ingenious novelties in composition and sound recording. In the course of his long and prolific career he has composed music for over a hundred well-known Russian feature films.

Alexei L’vovich Rybnikov was born on July 17, 1945, in Moscow. Unique musical gift of Alexei revealed itself at an early age: when an eight-year old boy he already became the author of several piano plays and music for the film Baghdad Thief. At 11 he composed music for the ballet Kot v Sapogah (Puss in Boots). A great role in moulding the future composer’s outlook belonged to his teacher Aram Ilyich Khachaturyan. When introduced to Khachaturyan by Alexei’s father, a violinist, the boy demonstrated his music to the adult composer, and this in many ways determined the future of Rybnikov.

Aleksei RybnikovFrom 1956 to 1962 Alexei studied at the Central Music School for Gifted Children. In 1962 he entered the Tchaikovsky Moscow Conservatoire, where he studied at Khachaturyan’s composition class, and graduated it with honours in 1967. After that he took post-graduate course in 1969.

At 18 Rybnikov already had his own family. In order to provide for it he had to combine his conservatoire studies and creative activity with giving private music lessons, working as a concertmaster at a theatre institute and even as an accompanist in a kindergarten. From 1969 to 1975 Alexei Rybnikov taught at the chair of composition in the Moscow Conservatoire.

The composer made his official debut with performing his piano sonata Khorovody (Round Dances) composed at the first course of Conservatoire studies. The composition aroused interest in music circles.

Aleksei Rybnikov After graduation Rybnikov, along with instrumental composition, turned to other genres. He composed romances Molitva (Prayer) and Telephone to the lyrics by L. Ashkenazi. The records of his soundtrack for the film Big Space Travel (1973) were sold in great numbers, over a hundred thousand copies. The release of soundtrack for the children’s film Priklyuchenia Buratino (Adventures of Buratino) (1975) exceeded a million records.


Rybnikov also composed music for stage plays Kovarstvo i Lyubov’ (Treachery and Love), Prozrachny malchik (Transparent Boy), and Skazka o Chetyrekh Blizhetsakh (A Tale of Four Twins). The Star and Death of Joaquin Murrieta The composer gained recognition and fame mostly due to his works for music theatre.

The year 1976 saw the premiere of the rock opera Zvezda i smert' Khoakina Murety (The Star and Death of Joaquin Murrieta) in Lenkom Theatre. It was the first rock opera in the Soviet Union, and a kind of revolution in the theatre. The production went with a bang making both the play and the music very popular.

Juno and Avos Though getting a lot of tempting offers Rybnikov chose the freedom of creation by starting work on his new modern opera Yunona and Avos (Juno and Avos) (based on Voznesensky’s poem) which combined the traditions of Russian Orthodox prayer with English art rock. Its premiere took place in 1981 in Lenkom Theatre. In 1982 the Ministry of Culture of the USSR banned the release of the album Yunona and Avos. Rybnikov applied to court and won the case. Later the rock opera started touring around the world. The play has been performed for over 20 years and still remains a sell-out show.

In 1988 Alexei Rybnikov founded the production and creative association “Sovremennaya Opera” (Modern Opera). In 1992 the theatre came out with the premiere of Rybnikov’s mystery musical Liturgia Oglashennykh (The Liturgy of the Catechumens) that was performed there for 70 times within two seasons.

In the late 1994 – early 1995 the Modern Opera Theatre toured in the USA. The Liturgy of the Catechumens won public acclaim. In 1996 the opera was performed in “The Spectacle and Sound Space of Alexei Rybnikov”, a theatre created according to Rybnikov’s design. In 1999 Alexei Rybnikov’s Theatre was open.

Along with theatre work Rybnikov proceeded in instrumental composition. In 1998 he created the ballet Vechnye Tantsy Lyubvi (Eternal Dances of Love).

Aleksei Rybnikov In 2000 Rybnikov’s new musical drama Maestro Massimo premiered in the State House of Radio Broadcasting and Sound Recording. In 2001 Alexei Rybnikov restored the lost score of the ballet Baldur's Dreams by the Norwegian composer Geirr Tveitt after Scandinavian epos. Its premiere took place at the festival in Bergen (Norway) in 2002.

The same year saw the premiere of the television film Deti is bezdny (Children from the Abyss) directed by Pavel Chukhrai and produced by Steven Spielberg, with the soundtrack by Alexei Rybnikov. The film is dedicated to the hard lot of Jewish children dwelling on the territory of the Soviet Union during World War II.

Alexei Rybnikov lives and works in Moscow. Apart from music, his major passion, the composer is keen on traveling. (russia-ic.com)



The famous Soviet film about space travel of teenagers. In a leaging role - Mila Berlinskaya, the charming girl, "Lolita" of Soviet cinema. In film sounds tremendous music of composer Alexey Rybnikov.His song "Do you believe me?" was the main hit of the Soviet musical charts for many years.But the main ornament of this film is the young actress Mila Berlinskaya, which became then the well-known pianist.I recommend to look this film. Fantastic soviet space saga!Mila Berlinskaya is very beautiful girl with gentle unusual face. The ideal character for Nabokov's Lolita.

Strongly recommended !!!

link in comments
2 comments
Posted in , , , ,

The Alchemysts & Simeon - Simeon & the Alchemysts (2000)





Świetna płyta wydana w 2000 roku przez wytwórnię Nicka Salomana z Bevis Frond - Woronzow. Nie słyszałem o innej płycie sygnowanym przez The Alchemysts & Simeon, więc podejrzewam, że jest to jednorazowy projekt muzyczny. Uczestniczy w nim grupa młodych muzyków zafascynowanych psychedelią wraz z muzykiem z legendarnej grupy Silver Apples - Simeonem Coxe'm odpowiedzialnym ze przedziwne dźwięki wygenerowane elektronicznie. Ta płyta to doskonały amalgamat psychedelii, space rocka i elektroniki. Zdecydowanie polecam !!!

Simeon Coxe - oscilators, organ, fuzz organ, vocal
Jon Guard - bass, vocal
Mat Love - drums, vocal
Paul Simmons - guitar, vocal

Coupling of '60s American electronic pioneer Simeon Coxe (of the Silver Apples) with the Alchemysts, a younger acid-jamming garage punk trio from rural Somerset in England. The Alchemysts usually forge an earthy, feedback-drenched amalgam influenced by the likes of Blue Cheer, the Stooges, and MC5. However, with Simeon and his famous oscillators on board, the band sets the controls for the heart of space rock territory, occupying an orbit similar to that of early-'70s Hawkwind. The most engaging material here seamlessly melds Jon Guard and Mat Love's bedrock rhythm section, Paul Simmons' effects-laden guitar, and Simeon's sci-fi electronics. The Loop-like "Hydrophobic," for instance, is grounded in heavily propulsive drum and bass, laced with weaving guitar patterns, and layered with bubbling and chirping synth. On "Interstellar 1-2-5," throbbing oscillators move into the foreground and Simeon adds Tourette's-style vocal outbursts; but on the standout, "Lost Beat Magazine," he plays a more prominent role, singing/speaking in a vaguely manic fashion over a mesmerizing, motorik groove that evokes Tago Mago-era Can. Although it lasts for five minutes, you can't help feeling it's far too short. The reverse is true of a couple of the album's trippier, epic tracks. At nine and 15 minutes, respectively, the drifting "Magellanic" and the mellow, meandering "Morning Comes" occasionally float off into outer space and lose their way a little. Still, such indulgences are excusable as part and parcel of the genre. Unusual collaborations such as this one often sound attractive in theory and then don't live up to expectations; The Alchemysts & Simeon doesn't disappoint.

link in comments
2 comments
Posted in , ,

Peter Ivers Band - Knight Of The Blue Communion (1969)





Bardzo mało znany i ciekawy projekt muzyczny nawiązujący klimatem do dokonań takich wykonawców jak np. United States Of America, David Stoughton czy White Noise. Osobiście bardzo lubię takie eksperymenty - bo są czymś odmiennym i "świeżym" w całym tym psychedelicznym kalejdoskopie spod znaku San Francisco Sound czy flower-power. Polecam !!!

***

Prepare yourselves for one of the strangest albums ever made. Originally released on Epic (!!!!) in the late 60s, this album really has no peers, the nearest possible connection would be to staunchly noncommercial artists such as United States of America, White Noise, Captain Beefheart or Frank Zappa. Peter Ivers-singer/ songwriter, actor, theatre writer, experimental video director, Harvard graduate and all-round nutter/genius created this incredible soundscape from electronic sounds (provided by an "intermodulator"), free jazz, classical yet spontaneous singing, blues and rock.

Many music fans will know Peter Ivers as the writer of 'In Heaven (Lady in the Radiator Song)', which he originally composed for David Lynch's classic film, Eraserhead. The song was later immortalised, of course, by fellow Bostonians, the Pixies.

Ivers may not be a household name, but during his short life he made an impact on many fronts. He was a musician, arranger, composer, screenwriter, catalyst, TV presenter, spotter of new talent, a black belt in karate and a yoga master. Talking to people who knew and worked with him even 24 years after his untimely death, the superlatives still come gushing forth: such epithets as 'perfect'; 'a totally unique and refreshing individual'; 'a legend in the making'; 'a genius in many fields' freely trip off the tongue about him.

Peter's first big music industry break came in 1969, when Epic Records signed him to record his debut solo LP, Knight of the Blue Communion, the first ever legitimate CD reissue of which is now released on Hux Records.

In addition to playing harmonica and providing backing vocals, Peter acted as arranger and composer, while his friend Tim Mayer provided all the lyrics. Ivers assembled a fascinating group of musicians to play on his record. On drums was Cleve Frank Pozar, with Richard Youngstein on contrabass, and Tony Ackerman on guitar. The horn section featured Steve Kowarsky on bassoon, Henry Schuman on oboe and Paul Balmuth on sax. However, the icing on the cake was chanteuse Yolande Bavan, and the way in which Peter used her as lead vocalist on the album. Bavan was a singer and actress who was born in Sri Lanka and had started her professional career working as a vocalist with renowned pianist Graeme Bell. Later, she met and was befriended by the legendary singer Billie Holiday. Holiday took the young Bavan under her wing and in addition to mentoring Yolande, developed a close friendship with her. Subsequently, Yolande found her way to America where she replaced Annie Ross in the renowned jazz vocal trio, Lambert, Hendricks and Ross.

On its original release in 1969, Knight of the Blue Communion drew comparisons with Captain Beefheart and Frank Zappa, with Yolanda appearing to be the conventional vocalist cast in what was often a sea of avant-garde madness, the music a blend of blues, rock & jazz. The LP was produced by the veteran US pop producer Sandy Linzer, who had written and produced the hit 'Let's Hang On To What We Got'.

Yolande left the band the following year and was replaced by Asha Puthli, a forward thinking, boundary breaking vocalist who'd trained in Indian classical singing and was a natural jazz improviser, whom the New York Times described as 'a sound like raga meeting Aretha Franklin'.

With Asha now on vocals, the Peter Ivers Band released their debut single in 1971, a cover of the Marvin Gaye number, 'Ain't That Peculiar', backed by the Ivers' original, 'Clarence O'Day'. Both titles, previously unavailable on CD, are included here as bonus tracks. As Puthli recalls, the single 'received glowing reviews from all three major industry magazines, Billboard, Cashbox & Record World and briefly entered the Top 100 Singles Billboard charts'.

Asha Puthli went on to sing on Ornette Coleman's Science Fiction album and won Downbeat poll award for best female jazz vocalist for her sterling contribution to that classic album. (rainydaymushrooms)

link in comments
1 comment
Posted in , , ,

Sons of Champlin - Minus Seeds and Stems (1970)



The Sons of Champlin is an American rock band, formed in the late 1960s and hailing from the San Francisco-Bay area. They are fronted by vocalist/keyboardist/guitarist Bill Champlin, who was also a member of the rock band Chicago.

Champlin started his musical career in high school as a member of a popular local band, The Opposite Six. One of his teachers encouraged Champlin to drop out of school and pursue music full-time. In 1965 the draft claimed the drummer and bass player of the Opposite Six, and Champlin joined forces with guitarist Terry Haggerty, sax player Tim Cain, bassist John Prosser (who played with the Warlocks, and the The Grateful Dead) and drummer Jim Meyers in the band that became the Sons of Champlin. By late 1967 the lineup had changed to include keyboardist/saxman Geoff Palmer, trumpeter Jim Beem, bassist Al Strong, and drummer Bill Bowen; to create a funky Hammond B-3-and-horns sound that was distinctive from the rest of the Bay Area’s psychedelic guitar bands (one bandsman[who?] referred to the music as "acid jazz").

The Sons recorded their first album in 1967 for Trident Records, owned by Kingston Trio manager Frank Werber. They released a single, "Sing Me a Rainbow," (B-side "Fat City") which got airplay in the Bay Area but did not crack the national charts. The plan was to follow this release with another song from the album, a Barry Mann/Cynthia Weil composition called "Shades of Grey." Unfortunately for The Sons, the Monkees released their version before this could happen. The album was not released and the Sons left Trident Records. A few years ago, this collection was released under the title, Fat City, and is now available on CD.


During the late 1960s, The Sons of Champlin performed regularly at the San Francisco venues, the Avalon Ballroom and the Fillmore West. They shared billing with, among many others, the Grateful Dead, Jefferson Airplane, Quicksilver Messenger Service, Country Joe and the Fish and The Youngbloods. They were also the opening act at The Band's first concert with the name The Band along with The Ace of Cups.

In 1968, the Sons of Champlin signed with Capitol Records, releasing Loosen Up Naturally in January 1969. Two more Capitol albums followed, The Sons and Follow Your Heart. In 1970, the band broke up and Bill Champlin moved to Santa Cruz, where he joined Moby Grape guitarist Jerry Miller in a short-lived project called The Rhythm Dukes.

The Sons reformed in 1971 as a five-piece band with Bill Vitt on drums and David Schallock on bass. Briefly, the group went by the name Yogi Phlegm, as which they played one of the last concerts at Bill Graham's Fillmore West on June 30, 1971. In 1972 James Preston replaced Bill Vitt on drums, and the band once again went by the name Sons of Champlin.

After recording their 1972 Columbia album, Welcome to the Dance, as a five piece, The Sons once again added a horn section, which included Mark Isham, now a film scorer and composer, on trumpet and synthesizer.

In 1975, The Sons recorded The Sons of Champlin in their own studio, and released it on their own label, Goldmine Records. This was purchased and re-released by Ariola America. The next two albums, Circle Filled With Love and Loving is Why, were also released on Ariola.

In 1977, the Sons of Champlin played what many assumed to be their last gig at the Kirkwood Meadows ski resort.The Sons released seven albums between 1969 and 1977, including Loosen Up Naturally, Welcome to the Dance, and Circle Filled With Love. The albums were generally well-reviewed, but were low sellers. In 1977, Champlin went solo, recording Single (1978) and Runaway (1981), before joining Chicago in 1981.

link in comments
No comments
Posted in , , ,

Abunai! - Round Wound (2000)





Abunai! were an American psychedelic space-rock band who were fond of adding traditional British and American folk elements to give an added dimension to their sound.

Formed in Brighton, Massachusetts (a neighborhood of Boston) in 1996, they released three albums and two EPs for the Australian Camera Obscura label.

Abunai! broke up in 2002, but not before playing at three of the Terrastock festivals to date. They also reunited in 2006 for Terrastock 6 in Providence, Rhode Island.

Dan Parmenter - bass, vocals
Brendan Quinn - guitar, vocals
Kris Thompson - organ, synthesizer
Joe Turner - drums, vocals
Bobb Trimble - guitar

Whooooa!! Get a bong-load of this!! We spacerock reviewers often throw phrases like "mind-melting" around as casually as job applicants like to put "works well with others" on their resumes. But for their third full-length release, Abunai! have released a set of tripped out instrumentals that will melt your mind more thoroughly than water dashed the evil designs of the wicked witch of the west (and more lovingly too). "Round-Wound" is relentless, clocking in at just a few seconds shy of the CD's available 80 minutes, each gorgeously liquid psychedelic track flowing seamlessly into the next.

Abunai! is based in Boston and consists of Dan Parmenter on bass, Brendan Quinn on guitar, Kris Thompson on organ and synths, and Joe Turner on drums. I've not heard their debut CD Universal Mind Decoder, but The Mystic River Sound stuck me as a strong combination of structured songs backed by some wildly spaced music. Apparently the band spends a great deal of time improvising and decided to sift through jams recorded between 1997-2000 to make this disc. While there are no overdubs, Abunai! did take great care in mixing, cutting and pasting various segments to produce the 21 tracks that make up Round Wound.

In summary, there should be a warning label on this album. The guitars and organ are absolutely searing. The pace can get quite frenzied with mad swirling organ, pulsating and droning guitars, and enough acidic licks to fry your brain into mush. There's nothing ground breaking or new about the music on Round Wound. Just 80 minutes of acidic instrumental spacerock at its very best. (aural-innovations)

link in comments
1 comment
Posted in , ,

MCH Band - Krokodlak (1982)


Mikolasz Chadima był w latach 70 członkiem legendarnej kapeli Elektrobus (muzyka jazz - rockowa z wpływami muzyki Franka Zappy) oraz Rock and Jokes Extempore Band. W Extempore rozwinął rękopis kompozycyjny- wykorzystywał elementy rocka improwizowanego, jazzu, eksperymentalnej awangardy połączone z intelektualną i kulturalną krytyką polityczną. Oprócz tego działał w kultowej kapeli Kilhets oraz Old Teenagers. Przez długi okres należał do artystów o największej inwencji twórczej i inspiracjach a także do największych nonkonformistów na czeskiej scenie. Jako szef oraz prowadzący zespół Extempore (również sygnatariusz karty 77) był w centrum uwagi czeskiej służby bezpieczeństwa, co uniemożliwiało kapeli jakiekolwiek występy na koncertach. Mimo to w roku 1981 Chadimie udało się wystąpić ze swoimi utworami na festiwalu w Londynie w towarzystwie członków kapel This Heat, The Work, Henry Cow a Art Bears.

Po zakończeniu działalności Extempore założył w 1981 roku MCH Band, początkowo z nazwą tylko na kasetach, ponieważ koncerty odbywały się za każdym razem pod inną nazwą kapeli. W MCH Band zrealizował trzy cykle pieśni. Zawierają one gęsty elektroniczny sound nagranych taśm ze znaczącymi partiami instrumentów dętych, preparowane gitary i na pół recytowane teksty. W roku 1989 kapela wystąpiła na festiwalach we Wrocławiu i Kopenhadze. W tym samym roku przedstawiła się czeskiej publiczności na legendarnym festiwalu dla Armenii. Od roku 1983 Chadima współpracuje z poetą Ivanem Wernischem, który jest autorem szeregu tekstów ( często w języku niemieckim). Na nowy album zatytułowany Karnawał, większość tekstów o socjalno - politycznym zabarwieniu napisał sam.

Oprócz MCH Bandu współpracuje z innymi muzykami (Peter Binder, Pavel Fajt). Chadima ma niewątpliwie ogromny wkład w rozwój czeskiego soundu awangardowego rocka. Sam twierdzi, że rock nie jest tylko formą zabawy, ale rodzajem multimedialnego dzieła artystycznego odpowiadający odczuciom człowieka 20 wieku. (Witt Wilczyński)



Mikolas Chadima has belonged for long years among the most inspirative, inventional and nonconform creator of the Czechoslovak rock scene. He played at innumerable concerts, both official(Prague Jazz Days) and nonofficial, even illegal gigs. His artistic and political activity (from 1979 signatory of Charta 77) resulted in continuous persecutions, interrogation and ivestigation by Czechoslovak secret police and authorities. That is why he was allowed to travel abroad(from 1972 till 1989), with only two exeption in 1981, when the secret police attempted to force him to emigrate. At the time Mikolas Chadima played his music in London, accompanied by members of This Heat, The Work, Henry Cow and Art Bears  (Chris Cutler, Tim Hodkinson, Mick Hobbs and Charles Bullen). His second tour was to Hungary, wher, with his former The Extempore Band, he was invited  to play by the popular Hobbo Blues Band. He was often invited to play in both west and east, but the authorities made it impossible. Even if The Extempore Band  proclaimed the best group in Czechoslovakia by Jazz Bulletin - prestige magazine of semiofficial Jazz Section (was licvidated by well known process in 1986) - and Mikolas Chadima the second personality of rock music in 1981 the band wasn‘t allowed to perform.



In September 1981 it was dissolved and Mikolas Chadima founded MCH Band. It was rather a mark of  samizdat cassettes(Fist Records) than name of the band; the group had to be extra named for every illegal gig. From 1982 recorded his music in home-made studios, and released these „Albums“ as home duplicated cassettes. Making this „musical samizdat“ was dangerous, because it was banned by authorities and some of „businesmen“ were condemned up for two years of prison. With The Extempore Band he released 9 („Albums“) cassettes  and with MCH BAND another 7 cassettes. All of them with his own original music. His music was released on cassettes and vynil samplers by „indies“ in USA, Australia, Japan, Italy, UK, Spain, Belgium, Germany, Yugoslavia, Poland...  Despite endless struggles, he succeeded and after 1989 he was finaly able to play with MCH Band abroad. Fortunately, „The Velvet Revolution“ hat changed the scene.

In 9O‘s Mikolas Chadima put his energy to composing. He played rest only with MCH Band but also with Peter Binder, Aleš Charvát, Pavel Fajt, Iva Bittová, Fred Frith, Chris Cutrler etc. At the present time he prepared new CD of MCH Band.

link in comments
No comments
Posted in , ,

Jud's Gallery -SWF- Sessions Volume 1 (1972-1974)



JUD'S GALLERY were formed in 1971 by Jürgen "Judy" Winter. The only other founding member at the sessions was Peter Oehler who had been playing with Judy in other guises before. These two enthusiastic perfectionists were accompanied for the first session by Hannes Gremminger, Herbert Brandmeyer and singer Elly Lapp who left the band shortly afterwards. SWF presenter Hans-Jürgen Kiebenstein was instrumental in inviting the band to Studio U 1 in Baden-Baden for a session without any overdubbing or re-recording, no easy task for a band who's average age was at the time a mere 21.

The sessions opened up a hitherto unknown world for JUD'S GALLERY of concerts outside of their native Offenbach and surrounding area. Support slots with internationally renowned bands such as Steamhammer, Pretty things, Beggar's Opera, Ekseption and Alexis Korner followed and also a German tour with Golden Earring. After this JUD'S GALLERY were ready for their own headlining tour including Festivals and gigs in and around the French border.


  • Jürgen "Judy" Winter - vocals, bass, acoustic guitar
  • Peter Oehler - guitar, piano, vocals
  • Hannes Gremminger - violin, piano (1-5)
  • Herbert Brandmeyer - drums (1-5)
  • Elly Lapp - backing vocals (4)
  • Clem Winterhalter - organ (6-9)
  • Sibi Siebert - drums (6-9)
At a festival in southern Germany the band was approached by Roland Schaeffer (Fashion Pink, Brainstorm, Guru Guru) who was working as a producer for SWF at the time. He invited the band for their second SWF session. The band recorded 4 songs, including the 12 minute version of Nordrach, with the line-up of Jürgen "Judy" Winter, Peter Oehler, Clem Winterhalter and Sibi Siebert. After this session it was only a question of time before Jud's Gallery released an LP. Contacts to Achim Reichel's label "Gorilla Music" were made and shortly before they went into a studio the band broke up due to economic hardship and musical differences.

Despite this and thanks to the excellent radio sessions we can relive a fantastic time of enthusiasm and hope from this brilliant band that deserved more at the time.

After Jud's Gallery Judy Winter moved to the Rhineland and in 1976 formed Winterkrieg with former Sperrmüll member Helmut Krieg. Peter Oehler played in a few bands and is now head of music at Radio Ohr in Offenburg. (psychedelicbaby)

link in comments
6 comments
Posted in , , , ,

Kampec Dolores (1988)


Nazwa zespołu pochodzi ze starego zwrotu używanego przez Wegrów w przypadku czyjejś śmierci, oznacza dosłownie "koniec cierpień". Zespół istnieje od roku 1984. Zadebiutowali jako support przed koncertem Nico, zaś ich pierwszy zagraniczny występ miał miejsce w 1987 roku w Warszawie na festiwalu "Marchewka". W 1988 r. razem z Pere Ubu koncertowali w 12 krajach Europy, od tego czasu grali na festiwalach m.in. w Zurichu, Wilnie, Norymberdze, Berlinie, Tuluzie, Rotterdamie, Helsinkach, Belgradzie, Moskwie i Pradze.

Początkowo ich muzyka oparta była na rockowych eksperymentach, z czasem zaczęli do niej włączać elementy etniczne i jazzowe. Jednym z głównych znaków charakterystycznych ich muzykę jest śpiew Gabi Kenderesi, która nie używa tekstów, raczej wyjątkowe rozwiązania wokalne. (serpent)
 


Is this music a kind of virtual world music? Or postrock mixed with improvisations and a personal atmosphere of jazz? The press says things like this: "The music of Kampec Dolores is an imaginative, unique synthesis of original melodies, surreal lyrics, and subtly broken rhythms. One can hear the infuence of folk (Hungarian and non-Hungarian), mixed with modern jazz and sometimes contemporary improvisative elements." (from a German daily paper)

Besides founders Gabi Kenderesi (voice) and Csaba Hajnoczy (guitar, composition) the line-up features Arpad Vajdovich (bass and double-bass) and Csaba Nemeth (drums). The band's  saxophone player is Istvan Grencso, one of the most outstanding contemporary players and improvisers in the Hungarian jazz scene.

In the early days the band supported Nico in Budapest (1985), played at Eastern Europe's first major international alternative festival (Carrot Festival, Warsaw 1987), and was support act for the 12-country revival tour of legendary American band Pere Ubu in Europe (1988). Their first record was initiated by legendary Dutch anarcho-noise band The Ex, who invited Kampec Dolores to record in Amsterdam and released the LP on their Konkurrel label (1988). Kampec Dolores toured in almost all the countries of Europe from Spain to Moscow and from Sweden and Norway to Italy. (1988/2008). They made their North-American debut at the prestigious Victoriaville Festival in Canada ('99), and played in Japan (2005.)



The musical evolution of Kampec Dolores started from "new rock" experimentalism. Over the years the band came through a whole lot of ethnic, contemporary and improvisational influences. All the albums represent a different stage of the proccess. The earlier ones mostly concentrated on "songs". "Levitation" was called by local press the best Hungarian alternative record in the year 1991. (It was internationally released by ReR Megacorp, London.) In the period of "Eye of the Needle" (rel. 1993) the sound was based on the presence of two guitars.

The point of "Rapid" (1996) was to create a larger construction, and a more free and associative playing as well. Singer Gabi has developed her own way of almost wordless singing. She uses unknown languages and unusual vocal technics. "Sitting on the Buffalo", which was released in October 2000, features both songs and "pieces". The group released a live CD (KONCERT!) in 2003, this was the first one to feature Istvan Grencso. The last album titled "Earth Mother Sky Father" came out on the Japanese Poseidon label in 2006, and in Europe and the US on A38/ReR Recommended (Budapest-London).

The music of Kampec Dolores shows a balance of the sources. The diversity of the influences, adopted in the band's own style, makes the group able to play for different audiences.

link in comments
2 comments
Posted in , , ,

Chopin. New Romantic - to be art or not to be?



No to teraz trochę z innej beczki ... Temat, który padł niejednokrotnie w różnych mediach. Zobaczmy co w sobie kryje.

"Dawno żaden komiks nie wywołał takiej dyskusji, jak "Chopin. New Romantic". Zamówiony w celach promocji naszego pięknego kraju okazał się skandalem, który szeroko komentowały media. W końcu projekt kosztował prawie 30.000 euro i kiedy okazało się, że "Chopin. New Romantic" pokazuje słynnego kompozytora jako osobę nadużywającą narkotyków, przeklinającą i ogólnie nie dającą dobrego przykładu młodym ludziom, urzędnicy wpadli w popłoch.

Pytanie tylko, czy to na pewno jest tak duży skandal, jak prezentują to media, które uderzyły w ton świętego oburzenia, iż ikona, nasz rodak, używa sformułowań takich jak: "Jebany cweloholokaust", "ta cipa, co tu siedziała", "na chuj on tam stoi", efekt koniowalenia". Nie twierdzę, że to dobrze, aby taki materiał promował nasz kraj, ale z drugiej strony decyzja o współpracy z wydawnictwem jakim jest Kultura Gniewu - ich komiksy często nie są politycznie poprawne - była świadoma. Jednak obserwując rozwój wydarzeń można dojść do wniosku, że chyba świadoma nie była i ktoś podejmował ją będąc w stanie charakterystycznym dla upojenia jakimiś dziwnymi substancjami. Szybko okazało się, że efektu takich decyzji pokazać Niemcom nie możemy (choć pracowali przy nim uznani twórcy z tego kraju).

No jasne, że nie możemy, bo młodzi ludzie z tego kraju, gdy zobaczą, że Chopin to w rzeczywistości gość, który używa języka w znacznej mierze zarezerwowanego dla osobników niespecjalnie związanych z kulturą, mogą dojść do błędnego wniosku, że i my zbyt wiele z kulturą wspólnego nie mamy - również tą osobistą. To nad czym ubolewam to fakt, że w materiałach na temat "Chopin. New Romantic" nie wypowiedział się nikt, kto na co dzień komiksami się zajmuje, aby chociaż spróbował ocenić wartość jaką przedstawia ta publikacja z wyłączeniem bluźnierstw i ogólnego poczucia zniesmaczenia. No ale co zrobić, to tylko nasza telewizja, na nakręcenie setek z takim specjalistą pewnie nie wystarczyło czasu.

Co się z "Chopin. New Romantic" teraz stanie? Według zapowiedzi Ministerstwa Spraw Zagranicznych cały druk idzie na przemiał, a osoby odpowiedzialne za publikację trafią na "dywanik". Tym samym lekką ręką zmieli się 30.000 euro bez sprawdzenia, czy nie da się tego wykorzystać inaczej, np. do dystrybucji wśród ludzi, którzy mają więcej dystansu do naszej kultury i nawet "kurwa" u Chopina są w stanie zrozumieć. Pytanie tylko, czy są tacy ludzie?" ---- Marcin Tomaszewski (students.pl)

I wiadomości z ostatniej chwili ... 2011.03.02

Ministerstwo Spraw Zagranicznych podtrzymuje stanowisko, że komiks „Chopin. New Romantic” nie może być elementem promocji Polski za granicą.

Z tego też powodu dystrybucja komiksu za granicą została wstrzymana.

Podjęto następujące decyzje, biorąc pod uwagę petycje i wnioski ze strony niektórych środowisk twórczych, wydawców oraz osób prywatnych, postulujących ocalenie nakładu od zniszczenia:
  • z wydanych egzemplarzy komiksu zostaną usunięte i wymienione na nowe te strony, które zawierają wizerunek godła państwowego oraz informację o zleceniodawcy;
  • postanowiono o zmianie docelowych grup adresatów komiksu i skierowaniu go do zainteresowanych środowisk twórczych i artystycznych, zwłaszcza reprezentatywnych dla tego środka ekspresji twórczej, jakim jest sztuka komiksu;
Ministerstwo Spraw Zagranicznych z uznaniem przyjmuje inicjatywę wydawnictwa „Kultura Gniewu”, które zobowiązało się do wykonania wymiany ww. stron komiksu na własny koszt.

Ministerstwo pragnie jednocześnie podkreślić, że wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które doprowadziły do konieczności podjęcia powyższych działań, a koszty, które zobowiązało się dobrowolnie ponieść, stanowią przykład działania w interesie publicznym.

MSZ podejmie wszechstronne działania, aby podobne potknięcie organizacyjne nie wydarzyło się w przyszłości, a jakość merytoryczna i artystyczna tysięcy projektów promocyjnych realizowanych przez Ministerstwo za granicą nie budziła wątpliwości.

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych


radiowroclove podcast

A graphic novel about Fryderyk Chopin, Chopin New Romantic, was published with the primary aim of raising interest of the young people in the life and works of the famous Polish composer. It raises controversy instead. One of the graphic stories included in the anthology features language which some might not consider fit for the target readers. Listen to the podcast for more info. (radiowroclove.pl)

link in comments
4 comments
Posted in , ,

Arkham (1970-72)

Arkham to belgijskie trio założone w 1970 roku w Brukseli. Zespół cieszył się dużym uznaniem oraz popularnością w swoim kraju grając na licznych koncertach i festiwalach. Po rozpadzie grupy klawiszowiec i perkusista zostali zaproszeni na krótko przez Christiana Vandera do gry w zespole Magma, jednak perkusista Daniel Denis szybko powraca do Belgii by ostatecznie założyć nie mniej świetną formację Univers Zero. Arkham w okresie swojej działalności niestety nie zdołał nagrać żadnej płyty, dopiero w 1994 roku doszło do wydania kompilacyjnych nagrań pochodzących z koncertów i prób z lat 1970-72. Ich surowy styl może być porównywalny do brzmienia sceny Canterbury, muzycy wykazali się już wtedy niewątpliwym talentem jak i dojrzałością muzyczną. Wyraźnym mankamentem wydawnictwa jest słaba jakość nagrań, pod niedostatkiem tym kryje się jednak muzyka warta zainteresowania.


Arkham are an early 70's prog band that featured keyboard player Jean-Luc Manderlier who would later join Magma, drummer Daniel Denis who would also move on to Magma as well as Univers Zero, and drummer Patrick Cogneaux. As you will have guessed, their music is highly reminiscent of the avant-garde giants. This all-instrumental trio (keyboards, bass and drums) never actually recorded any official album, although tapes of their many shows and rehearsals between 1970-72 resulted in the compilation of a cd, released in 1994 by Cuneiform.

Arkham aren't nearly as dark as Magma or Univers Zero, their jazzy overtones placing them a little closer to Soft Machine. The three musicians, who show some maturity, are obviously pouring their hearts out through out the album, which exudes an intensity that can't be ignored. The material, however, hasn't aged very well - and not only technically speaking. The spirit of improvisation and heavy jamming that were the life force of so many similar bands in the early 70's sound tedious and a little contrived nowadays. For this reason, "Arkham"'s most successful tracks are the shorter ones. The historical value of this cd is not to be underestimated. Not only has it got its place in the Euro-prog family tree, but it shows a group of young musicians who weren't afraid to experiment with offbeat musical styles and were the precursors of a lot of good things to come. (progarchives)

link in comments
2 comments
Posted in , ,

Andrzej Stasiuk - dziki święty



Niezwykłej sławy prozaik, poeta i dramaturg, Andrzej Stasiuk, znany jest chyba wszystkim krytykom literackim na całym świecie. Człowiek ten urodził się w roku 1960 w samym sercu Warszawy, rozpoczynał od krótkich utworów, zaś dziś stał się jedną z najgłośniejszych postaci literackich, jakie pojawiły się w ostatnich latach. Andrzej Stasiuk jest człowiekiem, który podczas wielu lat swojej pracy, został uhonorowany bardzo liczną ilością nagród. Jedną z najważniejszych była nagroda Fundacji im. Kościelskich, którą otrzymał w roku 1995. źycie prywatne literata nie rozpieszczało go. Był wyrzucany ze szkół, a przez to nigdy żadnej nie ukończył. Z tego też względu pracował w różnorakich zawodach, dlatego został uznany za człowieka niekonwencjonalnego. W latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku zaangażował się w ruch pacyfistyczny. W kolejnym okresie swego życia zdezerterował z wojska, za co spędził w więzieniu ponad półtora roku. Ogromny sukces osiągnął w dziedzinie pisarskiej. Współpracował z wieloma pismami, wydaniami literackimi, także z tymi należącymi do polskiego undergroundu. (stasiuk.pl)

Jadąc do Wołowca
Katarzyna Janowska
(Polityka)

Beskidzki osadnik, który jest w nieustannym przestrzennym i intelektualnym ruchu.

Macho fotografujący się z rewolwerem i jednocześnie wrażliwy poeta. Domator, dla którego podróżowanie do zapadłych zakątków Europy stało się sposobem bycia w świecie i w literaturze. Samotnik (klamka w drzwiach do jego pokoju jest tylko z jednej strony) mieszkający szczęśliwie z żoną i córką. Prostaczek i jednocześnie wyrafinowany eseista. Nie ma w Polsce drugiego pisarza, na którego temat krążyłoby tak wiele sprzecznych opinii.

Stasiuk myli tropy, gra wizerunkiem, żongluje gatunkami literackimi.

Ma za sobą okres straceńczy. Wylatywał z kolejnych szkół, hipisował w kwadracie warszawskiej Starówki. Pacyfista, zdezerterował z wojska. Półtora roku odsiedział w więzieniu. Pod koniec lat 80. wyniósł się z Warszawy i zamieszkał w dawnej łemkowskiej wsi Czarne. Jeden z pierwszych osadników, który wyjeżdżał do Stanów (już zresztą wrócił), użyczył mu domu i lamp naftowych. W Beskidach zaczęła krążyć opowieść o wariacie, który mieszka bez prądu, w opustoszałej wsi i hoduje lamy.Do literatury wkroczył na początku lat 90. ostrymi więziennymi opowiadaniami „Mury Hebronu”. Jerzy Pilch nazwał je „epifaniami spod celi”. Wtedy jednak opinia Pilcha nie miała jeszcze mocy błyskawicznego zmieniania debiutantów w uznanych pisarzy, jak to było wiele lat później w przypadku Doroty Masłowskiej. Nawet przyjaciele Stasiuka nie zawsze zdawali sobie sprawę, że mają do czynienia z pisarzem.


(z archiwum ruchu Wolność i Pokój)

Wyglądał raczej na rockmana

Kamil Targosz, malarz, autor okładek do książek Andrzeja Stasiuka i książek publikowanych w wydawnictwie Czarne, prowadzonym przez żonę pisarza: – W lecie minie 20 lat od momentu, kiedy się poznaliśmy. Podczas koncertu, gdzie grałem z Maćkiem Maleńczukiem, poznałem menedżera, który był weterynarzem w Beskidach. Pojechałem go odwiedzić. Któregoś dnia pojawił się u niego chudy, smagły facet w czarnych dżinsach, w podkoszulku i w ciemnych okularach. Miał pseudonim Świnia. Wspominał, że jest pisarzem, ale nie bardzo mu wierzyłem. Wyglądał raczej na rockmana. Bębnił rytmiczne w stół albo w swoje kolana. Zaprzyjaźniliśmy się. Przyjeżdżał do mnie do Krakowa. Moja mama bardzo go polubiła. Kiedyś zapytała, czym się zajmuje Świnia. Powiedziałem, że podobno jest pisarzem. – A jak się nazywa? – Andrzej Stasiuk. I okazało się, że Świnia jest mamy ulubionym autorem w „Tygodniku Powszechnym”.

Piotr Mucharski, wówczas sekretarz „Tygodnika Powszechnego”: – Redakcyjny kolega przez dłuższy czas namawiał mnie, żebym opublikował tekst o cmentarzach łemkowskich napisany przez faceta, który mieszka w Beskidzie Niskim. Opędzałem się od tego, bo byłem przekonany, że jakiś starszy pan coś wysmażył i koniecznie chce to wydrukować. Nawet nazwisko Stasiuk brzmiało jakoś staro. Ale któregoś dnia musiałem szybko coś wrzucić na łamy. Sięgnąłem po cmentarze i szczęka mi opadła. To był tekst pisarza.

Piotr Mucharski wspomina, że zanim poznał Stasiuka osobiście, trafił w telewizji na film o nim. Zobaczył faceta, który stoi na ganku swojego domu i sika: – Nie wiedziałem, co o nim myśleć. Przysłał nam do redakcji swój wiersz o Judaszu. Opublikowaliśmy go. Zacząłem podejrzewać, że Świnia kryje w sobie lirycznego poetę. Dużo później, kiedy się już poznaliśmy, powiedział, że coś jest nieprzetłumaczalne podobnie jak poezja. Mam wrażenie, że poezja jest dla niego najwyższą formą literatury.

Jest prozaikiem, który pisze poezję, albo może poetą piszącym prozę poetycką. „Dukla”, traktat o świetle, jest powieścią poetycką. Podobnie jak „Zima”, którą czyta się jak poemat o zbędnych przedmiotach. Kamil Targosz do maleńkiej „Zimy” zamiast ilustracji namalował obrazy, którymi inkrustował tekst. Przyznaje, że Stasiuk z upływem lat zrobił się wybredny. Kiedyś podobał mu się każdy projekt na okładkę, dziś chce wybierać spośród kilku.

Grymas Marka Hłaski

Na jednym ze zdjęć, powielanych w prasie, Stasiuk stoi z papierosem w kąciku ust, z grymasem charakterystycznym dla Marka Hłaski. Poszła fama, że próbuje upodobnić się do autora „Pięknych dwudziestoletnich”. Kamil Targosz: – Prawda o podobieństwie do Hłaski jest banalna. Błysnął flesz. Stasiuk się skrzywił i powstał grymas á la Hłasko.

Ale Stasiuk lubi prowokacje. Na okładkowym zdjęciu „Tekturowego samolotu” (zbiór esejów) siedzi na ganku, a przed nim na stole leży pistolet.

Jarosław Klejnocki, krytyk literacki: – Na początku swojej kariery był spięty w kontaktach z mediami. Dziś traktuje je pobłażliwie. Ma frajdę z podpuszczania dziennikarzy. Bawi go, że łapią się na rolę, jaką aktualnie odgrywa. Nie lubi pseudointelektualnego gadania. Jeśli ktoś się za bardzo nadyma, to go pędzi.

Kamil Targosz: – Siedzieliśmy kiedyś na ganku przed jego domem. Stasiuk tyłem do drogi. Widziałem wydawcę, który szedł w naszym kierunku. Widać było, że próbuje przeniknąć, w jakim nastroju jest Andrzej. W końcu zawrócił w pół drogi.

Andrzej Stasiuk często mówi o sobie, że jest samotnikiem. Tymczasem nie dość, że mieszka z żoną i córką, to w domu często odwiedzają go przyjaciele, bywają pisarze, którzy publikują książki w wydawnictwie Czarne. Przed laty żartowano, że na drodze do jego domu mijają się ekipy telewizyjne.

Monika Sznajderman, żona: – Andrzej jest wielkim samotnikiem, ale samotnikiem limitowanym. Buduje dla siebie pracownię – łemkowski spichlerz w odległości stu metrów od domu. Chce zachować łączność wzrokową z domem. My nie pozwalamy mu się osuwać w samotniczy odjazd, łączymy go ze światem (także w sensie dosłownym, na przykład odbierając telefony). Ale często powtarza, że najszczęśliwszym okresem w jego życiu były dwa lata spędzone na Czarnym, kiedy mieszkał tylko z psem Murzynem i całymi miesiącami nie widywał ludzi.


Monika i Andrzej

Stasiuk lubi kreować się na prostaczka. Ulica, więzienie, włóczęgi – to były jego uniwersytety. Gdy wydał przewrotną „Autobiografię intelektualną”, krakowski poeta Bronisław Maj dał się nabrać i okrzyknął go Edkiem polskiej literatury. Tzw. środowisko nieufnie przyjmowało jego erudycyjne teksty o kinie Rybczyńskiego, o istocie sztuki, o Bablu czy o Zygmunie Hauptcie. Krążył żart, że pisze za niego żona, antropolog kultury. Wrogowie mówili, że cham wdarł się na salony. Problem tylko w tym, że Stasiuk trzyma się od salonów z daleka. Nie ma w sobie nic z tzw. literata. Obca mu jest próżność. Literaturę traktuje ze śmiertelną powagą.

Jarosław Klejnocki: – Nie ma w nim nic z literata, ale jest w nim siła pisarza, który zna wartość własnych słów.

Piotr Mucharski: – Stasiuk ciągle czymś zaskakuje. W stosunku do córki Tosi jest czułym ojcem. Kiedyś byłem razem z nim na obiedzie z Mirkiem Nahaczem (młody pisarz, który niedawno popełnił samobójstwo, red.). Miałem wrażenie, że Andrzej mu trochę ojcuje. Może widział w nim siebie samego ze straceńczego okresu, z którego jemu udało się wyrwać? Ale zdarzają się zabawne zaskoczenia. Jakiś czas temu Andrzej zamiast schabowego i ziemniaków zamówił sałatki, bo się odchudza. Rzucił palenie i w ogóle postanowił żyć zdrowo.

Media kogoś takiego potrzebują

Krzysztof Varga, pisarz: – Bez napinania się osiągnął bardzo wysoką pozycję. Siedzi w swoim domu w Wołowcu, dzwonią do niego z zamówieniami na teksty z Niemiec, z Włoch. Za granicą funkcjonuje jako autorytet. Ma dystans do tego, co dzieje się w Polsce, jest outsiderem i dzięki temu potrafi przenikliwie oceniać wydarzenia.

Niektórzy próbowali mu przytknąć łatkę lobbysty zaprzedanego niemieckim interesom.

Jarosław Klejnocki: – Śmieję się, że jest najwybitniejszym polskim pisarzem piszącym po niemiecku. Jego książka „Dojczland” pełna jest inteligentnych i zabawnych uszczypliwości pod adresem Niemców. Andrzej nie ogląda się na konwenanse i poprawność polityczną. Nie hamletyzuje, potrafi być twardy w swoich tezach. Trudno się dziwić, że się podoba za granicą. Media kogoś takiego potrzebują.

Eustachy Rylski opowiadał, że kiedyś trafił w Niemczech na spotkanie Stasiuka z czytelnikami. Pisarz znęcał się nad Niemcami niemiłosiernie. Po mistrzowsku potrafi grać polsko-niemieckimi stereotypami. Literackim spełnieniem tej umiejętności jest sztuka „Noc”, napisana na zamówienie teatru w Düsseldorfie. Opowieść o szajce polskich złodziei napadających na sklep niemieckiego jubilera była z sukcesem grana w teatrach w Niemczech i w Polsce.

Piotr Mucharski: – Po obejrzeniu „Nocy” w Starym Teatrze powiedziałem Andrzejowi, że napisał operę. Nie zaprzeczył i przyznał, że chciałby z Mikołajem Trzaską wydać płytę. Kiedyś wspólnie słuchaliśmy jakiejś opery. Andrzej cały czas powtarzał, że czegoś mu brakuje w tym wiecznym pięknie. W pewnym momencie krzyknął, że brak mu perkusji.

Podobno w młodości grał jako perkusista w zespole. On sam uściśla, że koledzy z ulicznej kapeli pozwalali mu wystukiwać rytm na bongosach. Grali folk, rok, gospel, utwory Grzesiuka. Szczytem ich kariery był występ w restauracji Rycerska.


Stasiuk nieustannie podróżuje, zarówno w przestrzeni, jak i po literaturze. Każda kolejna jego książka zaskakuje formą, tematem, stylem. Jeśli brakuje mu jakiegoś gatunku, sam go wymyśla. Tak było z książkami „Jadąc do Babadag” i „Fado”, które są czymś pomiędzy esejem a dziennikiem podróży – formą pojemną, która jest w stanie objąć świat zasysający pisarza.

Krzysztof Varga: – Mam wrażenie, że fabuła coraz mniej interesuje Andrzeja. Przeważa ton eseistyczny. A ja chętnie przeczytałbym teraz jego powieść. Ale może lepiej tego nie mówić głośno, bo Andrzej jest przewrotny i nie lubi odpowiadać na oczekiwania czytelników i krytyków.

Jarosław Klejnocki: – Ostatnie książki Stasiuka to zapis jego fascynacji geografią i przestrzenią. On na sobie wypróbowuje, na ile przetrwała idea Europy Środka. Wbrew koncepcjom z początku wieku Stasiuk uważa, że wspólnota Europy Środka nie jest wspólnotą elit, lecz plebsu. Ujawnia się ona na poziomie powtarzających się na różnych krańcach Europy zachowań, poczucia plemienności. Bałbym się wygłosić sąd, że Stasiuk się powtarza. Za chwilę wyda nową książkę, która, jak go znam, będzie zupełnie różna od dotychczasowych.

150 wschodów i zachodów słońca

Piotr Mucharski: – Jedna rzecz powtarza się we wszystkich jego książkach: opisy wschodów i zachodów słońca. W każdej jest ich kilka, więc w sumie opisywał je już pewnie ze 150 razy. Andrzej mówi, że wschody i zachody są niepowtarzalne i można je opisywać w nieskończoność.

Znajomi podkreślają, że jest świetnym kompanem w podróży. Ma wyjątkowy dar obserwacji. Prowadzi samochód i jednocześnie zauważa rzeczy, na które inni nie zwracają uwagi. Później z tych szczegółów przepuszczonych przez intelektualny filtr rodzą się jego podróżnicze eseje. Przyjaciołom jest gotów pomóc o każdej porze dnia i nocy. Powtarzają się opowieści o tym, jak zimą wyciągał z zasp samochody kolegów, którzy nie dali sobie rady na drodze do Wołowca.

Roman Kurkiewicz, krytyk literacki: – Dobrze jest kolegować się ze Stasiukiem. Bo umie milczeć i pozwala milczeć innym. Bo potrafi naprawić samochód, a kiedyśmy podróżowali po Polsce, to zawsze nam się samochód psuł. Częściej naprawialiśmy kolejne samochody, niż gadaliśmy o lekturach. A poza tym czyta książki w sposób, którego mu niekiedy zazdroszczę, bo sam czytam za dużo. On potrafi zdyscyplinować swój wybór. Jest włóczykijem w najlepszym, również intelektualnym, znaczeniu tego słowa. Jest pustelnikiem posiadającym rodzinę. Zdarzyło nam się ostatnio zrobić miniwyprawę rowerową. Oczywiście rowery się zepsuły. Czyli jest jak zawsze. Stasiuk jest jak góry, w których mieszka. Zawsze na swoim miejscu. Góry, podobnie jak ten ich mieszkaniec, nie są pozerstwem. Ale też góry nie piszą tak jak Stasiuk.

Jarosław Klejnocki: – Jest ciepły w stosunku do ludzi, tolerancyjny, nastawiony na dialog. Świetnie, bez uciekania się do gierek, potrafi rozmawiać zarówno z intelektualistami, jak i z góralami, którzy zasuwają gwarą tak, że trudno ich zrozumieć. Z wielką rewerencją odnosił się do kloszarda, który krążył w okolicach Uniwersytetu i Krakowskiego Przedmieścia.

W opowieściach przyjaciół Stasiuk wypada jak nowy świecki święty z Wołowca.

Monika Sznajderman: – Kiedyś z Kasią Klejnocką miałyśmy pomysł, aby wydać zbiór rozmów z żonami pisarzy zatytułowany „Mam w domu świętego”, ale zabrakło nam determinacji i chyba jasnej koncepcji, czy rozmowy mają być na poważnie, czy z przymrużeniem oka.



Idę, będąc nieco gruby
Dorota Wodecka

- Ale ma pan tu trawę!

- Że niby zapuszczone obejście? Przestało mi się chcieć kosić w tym roku. Bo widzę, że wszyscy faceci na kuli ziemskiej odpalają kosiarki i koszą tę trawę po to, żeby ona była krótka jak w Austrii. W przyszłym roku kupię sobie dwie owce.

Owce w odróżnieniu od kóz nie niszczą krzewów, tylko strzygą trawę. A jesienią po prostu je zjem, bo lubię baraninę. I tak co roku. Mam taką ideę powrotu - będę miał kosiarkę owczą i będę ją zjadał jesienią.

- A z sąsiadami jak pan żyje?

- Mamy wokół 17 hektarów, więc nie mamy sąsiadów. Ale we wsi to za wiejskiego matołka mnie mają. Co to nie sieje i nie zbiera, tylko książki pisze. Niepotrzebne rzeczy robi. Wyzwalam raczej czułość, może politowanie niż jakieś gorsze uczucia. Tak sobie wyobrażam. Nigdy mnie to zresztą nie interesowało specjalnie.

- Jest pan już stąd?

- Nie.

- To skąd?

- Znikąd. Z przeszłości. Ze wszystkich jej składników. Ze wsi, podróży, rodziny, ludzi, kobiet. Nie jestem z miejsca. Tutaj tylko mieszkam, świat zza kuchennego stołu oglądam. Ale nie ukrywam swojej wielkiej, młodzieńczej miłości do tych stron.

- A co znaczy, że jest pan wieśniakiem?

- Myślę poprzez wieś. Widzę poprzez wieś. Przez ten pejzaż. Miasto mi się wydaje w Polsce czymś umownym, wtórnym. Takim parkiem tematycznym pt. "Cywilizacja Europy Zachodniej". Nie mogę się pozbyć tego wrażenia. Z wyjątkiem Przemyśla, gdzie czas roztapia się i miesza ze światłem. Ostatnio wsiadłem w samochód i pojechałem tam. Myślałem o Schulzu. W tym świetle, w złuszczeniu murów, w meandrujących uliczkach jakby żywcem wlała się jego proza i tam zastygła.

- Mówią w okolicy, że do ludzi to pan nie jest.

- Nie jestem fanem spotykania ludzi, nie czuję takiego zobowiązania. Filozofia spotkania nigdy do mnie nie przemawiała.

Czasami przez tygodnie nie spotykam nikogo poza Moniką i Tośką.

Nie na darmo wyprowadziłem się tutaj. To nie jest fiu-bździu, że sobie chciałem pokowboić w Bieszczadach, tylko potrzebowałem samotności, żeby nie być rozpraszanym. Prawdziwa wolność jest samotnością. Bez poglądów, bez niczego.

Pustka. I definiujesz swoją samotność wobec świata, wobec śmierci.

Ja to lubię, tak jak niektórzy spełniają się w nieustannym kontakcie, w życiu w centrum, w rozmowie. Rozumiem ich, ale wolę spotykać myśl drugiego człowieka w jego dziele niż osobiście, że się tak wyrażę. Znam więcej książek niż ludzi i jest mi z tym dobrze.

Ale pani tu o miłości przyjechała rozmawiać. I o kobietach. Ja nie wiem, czy jestem dobrym rozmówcą. Co to za facet?! 20 lat z jedną żoną, nie zdradza, nie pije tyle co kiedyś, nie ucieka z domu.


- Przyznaję, dla niektórych dość niepopularne.

- Na ogół rzeczy popularne są do dupy. Z wyjątkiem samochodów.

- Skąd pan wiedział, że ona jest tą właśnie?

- Tego się nigdy nie wie. To się okazuje. Nigdy się nad tym nie zastanawiałem. Ja mam duży niedowład autorefleksji, ale też nie spędza mi on snu z powiek.

- Samotnik może dać szczęście kobiecie?

- Nie wiem. Jej trzeba pytać.

- Nie wie pan, czy kobieta, z którą pan jest od 20 lat, jest szczęśliwa?!

- No, czasami mówi, że mnie kocha (śmiech). I uśmiecha się do mnie.

- A pan też jej to mówi?

- Nie za często. Nie lubię ostentacji. Uczucia są po to, żeby je przeżywać, a nie gadać o nich.

Ale bardzo dużo rozmawiamy, choć kiedy milkniemy na pół godziny, Monika uważa, że rozmawiamy za mało. Z przerażeniem patrzę na ludzi, którzy żyją razem i nudzą się, i nie rozmawiają ze sobą całymi latami.

My z ulgą wracamy do swego towarzystwa, kiedy się gdzieś wynudzimy. Ani sekundy w życiu nie nudziłem się z Moniką. Jest we mnie ciekawość jej myśli, tego, co powie, ciekawość jej uczuć, jej życia. Jak gdzieś jadę i jej nie ma obok w samochodzie, to się czuję niepełny. Nie mam komu powiedzieć o tym, jak jest, co widzę. Bez niej jestem jak czegoś ćwierć albo pół.

- Wszędzie razem w podróż?

- Zawsze! Pani myśli, że ja bym do Albanii pojechał? Ja?! Po co?! To ona to wymyśliła!

- A pan podjął wyzwanie, by jej zaimponować?

- Prawie wszystko, co robię w życiu, robię ze świadomością, że ona będzie miała z tym kontakt, że będzie musiała się z tym zetknąć. Opanowałem trudną sztukę eseju. Ja, prostaczek z Beskidu Niskiego, napisałem "Tekturowy samolot", stricte intelektualną rzecz, po to, by zaimponować Monice. Pisałem w okresie wyjątkowego ożywienia intelektualnego. Monika pracowała wtedy nad doktoratem z tej swojej antropologii. Mieszkaliśmy w Czarnem, w chałupie bez prądu i całymi dniami, tygodniami mówiliśmy tylko o eseistyce antropologicznej. Nie miała z kim gadać, była skazana na moje partnerstwo intelektualne. I gdzieś na poboczu jej "Błazna, masek i metafor" powstawały moje eseje. Ale takie są przecież kulisy literatury (śmiech). Jak nie pieniądze, to miłość.


- A przecież "forsa to gówno".

- Cofam to "gówno". Forsa to żywioł, nie ma się co oszukiwać. Tylko pięknoduchy mówią, że nie jest ważna, bo nie potrafią jej zarobić albo jej nie mają. Ale jak już mają, to zaczynają mówić, że jest fajna.

- Fajna jest?

- Nigdy nie miałem pomysłu, żeby ją zarabiać. To się stało przy okazji.

Długie lata żyliśmy z Moniką w dość malowniczej nędzy. Przez całe miesiące nie oglądaliśmy gotówki. We wszystkich okolicznych sklepach mieliśmy pozaciągane długi na jedzenie. Raz na miesiąc listonosz przynosił przekaz z "Tygodnika Powszechnego" albo z "Gazety Wyborczej" i wtedy się je spłacało.

To była jednak malownicza nędza, którą romantycznie można wspominać. Nie miała wiele wspólnego z dotkliwością prawdziwej. Może czasami tylko, jak musieliśmy dzieci do szkoły wyprawić albo kiedy nie było na buty, a trzeba było jechać do większego miasta. Bo do Gorlic to się w gumofilcach jechało.

Byliśmy młodzi, mieliśmy mnóstwo zajęć, pisaliśmy książki, i ta nędza była niewygodą, ale też smakiem życia. Nigdy nie przyszedł Monice do głowy pomysł, że mam pójść do pracy i zarabiać pieniądze. Masz pisać - powtarzała. Nasza nędza była ceną wolności. Nie byliśmy w nią uwikłani, osadzeni, bez wyjścia. Nie wstawaliśmy, myśląc, że jesteśmy nędzarzami, i nie kładliśmy się spać z taką myślą. Ta bieda nie była też tak dotkliwa, bo świat nie atakował nas bogactwem i pokusą materialną.

- Teraz ta dotkliwość jest większa?

- Tak, bo teraz część nie ma tej kasy, a kiedyś wszyscy nie mieli. Ale dziś w jej braku najbardziej boli, że nie można mieć tego całego gówna, którego ludzie tak naprawdę nie potrzebują. Że nie mogą mieć tej przysłowiowej plazmy.

W tym kraju nikt z głodu nie umiera, w jakichś Biedronkach żarcie jest tanie i tak naprawdę cierpienie nędzy czy biedy jest skłamane. Nie mówię o skrajnych przypadkach bezrobotnych, niezaradnych, wyrzuconych na margines, ale o powszechnym jej odczuwaniu.

- Pan ma na zbytki?

- Przyznam, że z tą kasą jest kłopot. W kulturalnych rozmowach nie istnieje. Nawet ja się na tym łapię, że jak dupek się czuję, pytając, ile mi zapłacą za przyjazd na jakąś literacką imprezę. No ale to mi mija powoli.

Ja nie wiem, ile, gdzie i co mamy ani gdzie i ile zarabiam. Monika zajmuje się finansami. Nie mam nawyku myślenia o tym.

Nigdy nie myślałem, a teraz jest na to za późno. Gdyby mi zabrakło kasy, to pewnie byłbym poirytowany, zacząłbym kombinować.

Na pewno jest lepiej, niż było. Mogę sobie do Stambułu pojechać samochodem. Ale poza podróżami na nic sobie nie pozwalam. I poza postawieniem szałasu ze starej chałupy, w którym pracuję. Mam też fioła na punkcie samochodów. Na szczęście w granicach rozsądku, chociaż czasami mnie ponosi.

- Co takiego jest w prowadzeniu auta?

- Doświadczenie dotykalności fizycznej przestrzeni. Wrażenie, że można ją przechytrzyć, wyprzedzić.

- A prędkość?

- Nie demonizujmy. Czasami jest fajnie szybko pojechać, ale w Polsce nie ma ani gdzie, ani nie ma partnerów do prędkości, bo wszyscy jeżdżą agresywnie. Ja chciałbym, żeby nikogo nie było na szosie poza mną. Prowadzenie auta daje głęboki kontakt z przestrzenią, to jest, że tak powiem, erotyczne doznanie obcowania z pejzażem.

Co innego jest spacerować po górach, a co innego pokonywać 300 km i widzieć jego zmienność. Jedziesz przez Nizinę Tracką i nagle Stambuł wyrasta jak z podziemi. Jak z tysiąca i jednej nocy. To daje samochód! To jedna z niewielu męskich rzeczy na tym świecie. Przyjemnie żyć w schyłku męskich wartości. Czas mężczyzn się kończy.

- Smutno zabrzmiało.

- A dlaczego ma się nie skończyć? Z jakiego to powodu? Fajnie jest patrzeć, jak kobiety zajmują niezajmowane do tej pory rejony męskości. Mnie to ciekawi i bawi, bo jest to czasami śmieszne. Niech pani tak nie patrzy, nie bądźmy tacy poważni.

Śmieszna jest kobieta w roli męskiej i mężczyzna w roli kobiecej. Z tą kobiecością jest teraz tak, że ona nie potrzebuje radykalnie odmiennych zachowań, ale próbuje udoskonalać albo modyfikować te męskie. Przyswajając je, odbierając je mężczyznom. Ograniczanie męskiej płci bardzo mnie ciekawi. A jeśli już coś mnie martwi naprawdę, to schyłek silnika benzynowego oraz wysokoprężnego (śmiech).

- Gromadzi pan zużyte przedmioty?

- Gromadzę. Otaczam się śmieciami. Nigdy nie chciałem zbierać jakichś rzeczy wartościowych, tylko duperele. Mam 20 martwych myszek komputerowych i kilkanaście starych telefonów komórkowych. I całe mnóstwo biletów z różnych podróży. I pieniądze, z 40 kg bilonu z Europy Środkowo-Wschodniej. Może jestem śmieciarzem. Lubię mieć śmieci zamiast ludzi (śmiech).

- No i jeszcze ciuchy z lumpeksów.

- Kupuję, bo są tanie. Kupujesz z dziesięć koszul, pierzesz raz na dwa tygodnie i możesz codziennie latem w białej koszuli chodzić. "Taksim" jest o handlowaniu używanymi rzeczami. To opowieść o przemianach cywilizacyjnych, o tym, że w tej jednorazowości niektóre rzeczy trwają dłużej. Komuś się jeszcze przydadzą. I po nas jeszcze można te szmaty używane wysłać do Afryki i tam też jeszcze są do noszenia. Szmateksy to wyłom w kulturze jednorazowej, gdzie trzeba użyć i wyrzucić.

Wzrusza mnie, kiedy kobiety biedne, ubogie mogą sobie kupić ciuch francuski. Patrzą pod światło, przymierzają, dotykają innego świata. Jak się kupuje skórę, to czuć jeszcze zapach perfum. Ubrania są wyprane, a w skórze część tej innej rzeczywistości przywędrowuje. Chciałem bohaterom dać jakieś zajęcie właściwe tej okolicy. A w Gorlicach, jak na całej prowincji, takich lumpeksów jest mnóstwo. W każdym mieście ze wszystkich rodzajów handlu najwięcej jest lumpeksów.

- Ale w galeriach handlowych też by pan bohaterów znalazł.

- Rzeczywiście, oglądanie tych, którzy w tych galeriach żyją, jest niesamowite. Świat zawarty w blichtrze, w błyskotliwości, w zrobionym z dykty naśladownictwie luksusu. A na twarzach fajna wiejskość, chłopskość. I ręce spracowane. To spotkanie dwóch epok. Postmodernizmu i społeczeństwa przedprzemysłowego.

A te dziewczyny Twarze mają takie plebejskie. I się przebierają w to wszystko. I patrzą na to, dotykają...

Ale chłopaki są najfajniejsze. Piętnasto-, szesnastoletnie z tymi biednymi, bladymi twarzami, z odstającymi uszami tak są na ciuchy napaleni! Już nie na samochody, tylko na ciuchy! I przymierzają jakąś fajansiarską bluzę, na którą człowiek by w życiu nie spojrzał, i okręcają się jak dziewczyny na wybiegu. To jest niesamowite. Pożądanie gówniażerii, takiego gówna, przedmiotów, no szmat. Facet nie może pożądać ubrania na miłość Pana Boga! Facet może pożądać kobiety i samochodu. I nie kosmetyków!

- Ma pachnieć męskim potem?

- No powinien się kurwa mać myć, ale bez przesady. Są tacy, co mają 40 buteleczek na każdą godzinę dnia! No ludzie! Facet powinien się niszczyć, powinien się zużywać, ale to jest odbicie głębszego zjawiska, czyli obsesji nieśmiertelności. A facet akurat powinien być śmiertelny. Podejmować wyzwanie! Dlatego te Bałkany są takie pociągające, bo tam jeszcze nie jest wszystko na głowie postawione. Świat przypomina dawny świat, który był, jaki był, ale była w nim większa godność.

- Ten dawny świat aż nadto pana otacza. W okolicy same cmentarze.

- Tylko w najbliższej okolicy z dziesięć ich będzie. Nie tylko łemkowskie, na pustkowiach, w dolinach, które kiedyś były wsiami.

Jeszcze wojenne, austro-węgierskie z pierwszej wojny światowej, w sąsiedztwie cywilnych prawosławnych czy unickich.

Najbardziej lubię wojskowe. W końcu jestem chłopcem. Samochody i wojsko. Rzeź i szyk. Lubię sobie wyobrażać, jak było.

Życie tych chłopaków mnie trochę ominęło. Na Bałkanach patrzę na ruiny. Tam krew jeszcze nie wyschła do końca. Nie ma się co oszukiwać. Jestem reprezentantem swojego gatunku płciowego.

A tutaj jeszcze te nazwiska: Antoni Nemec, Gottlieb Kyselka, Sandor Szasl, Petro Santoni, Tadeusz Michalski, Batto Delazer, Karel Swoboda, Alojz Nahaczek Unia Europejska.

Wszystkich staram się w okolicach Zaduszek odwiedzać. Zapalam lampki i odczytuję nazwiska. To taki mój prywatny obrządek, cicha msza i pogański zwyczaj palenia ognia zmarłym na początku listopada.

- Jest pan strażnikiem ich pamięci?

- Nie chciałbym popaść w patos. Ale kiedy wymawiam ich imiona, to sprawiam, że nie umierają na zawsze. Tylko to mogę zrobić. Głośno wypowiedzieć dźwięki na zawsze powiązane z czyimś życiem.

- A ile kosztuje miejsce na cmentarzu w Wołowcu?

- Za darmo mnie pochowają! Chodzimy z Moniką. Oglądamy. Jest takie piękne miejsce koło cerkwi, z szerokim widokiem, pod starymi drzewami. Tam chcę leżeć, w Wołowcu. Tam mi się bardziej podoba niż na wszystkich innych, które są w okolicy.

Chyba można sobie wybrać cmentarz?

- Nie przygnębia pana wpisana w pejzaż nieobecność?

- Nie. Wiedziałem, dokąd się sprowadzam. Ale, wie pani, nieobecność, pustka to jest szansa dla potencjalności. To trzeba nieustannie wypełniać wyobraźnią, myślą, własną obecnością. Literacko to jest niezłe miejsce. Poza tym pani zdaje się nie dostrzegać niezwykle intensywnej obecności natury, krajobrazu. To jest tak samo ważne jak ludzka obecność. Tutaj wszystko mam w odpowiednich dla siebie proporcjach. Obecność, nieobecność i pejzaż.

- Pan ma dość mówienia o podróżach.

- Bo i też tak wiele ich nie było! "Jadąc do Babadag", która jest książką drogi, pisałem przez dziesięć lat. To, że o tym ględzę, że umiem zrobić z tego książkę, nie znaczy, że tak dużo podróżuję. To są po prostu wakacje z Moniką.

- Spotkał pan na nich jakieś wyjątkowe kobiety?

- Mówiłem, nie szukam ludzi. Ani mężczyzn, ani kobiet. Ale pamiętam fascynujące spotkanie. W Albanii. Tamtejsze kobiety wyglądają bardzo wschodnio. Makijaż, biżuteria, obcasy, suknie. I nagle ona: jak wyzwolona kobieta Zachodu. Krótko ostrzyżona, w spodniach, w kamizelce z wieloma kieszeniami. To było niesamowite w kraju, gdzie kobieta jest kobietą z całym takim zamierzchłym sztafażem. Ona była zaprzysiężoną dziewicą, co pozwoliło jej być głową rodziny, żyć bez facetów i mieć prawo do wendety.


- Była ładna?

- W kobiecy sposób nie, ale była bardzo interesująca. Miała taką albańską, wysmaganą, surową twarz.

- A jakie kobiety są ładne?

- Kobiece. Duże. Nie znoszę chudych bab. Przecież cielesność nas w nich pociąga, ciepło, dotyk, a jak tu przytulić się do szkieletu?! Przepraszam, że tak mówię, ale współczesna kultura hodowli takich samych egzemplarzy to coś strasznego.

Kobieta ma pierdolca, bo parę kilogramów więcej waży! To jest morderstwo na człowieku! Ludzie! Obsesja zdrowia i chudości!

W Hamburgu poszedłem po południu na spacer do parku i myślałem, że mnie kurwa stratują. Nie było ani jednego spacerującego! Wszyscy w tych strojach, wszyscy chudzi jak kościotrupy i myślę: gdzie ja jestem!? Atak szkieletorów! A ja chciałem się przejść niespiesznie, wypiwszy piwo, będąc nieco grubym. Czułem się dyskryminowany. Poszedłem stamtąd.

Dlaczego pani się śmieje?

- Bo pan się naprawdę denerwuje.

- Bo to nie jest anegdota. To nieznośne uczucie, kiedy biegnie na ciebie tłum obsesjonatów, że będą nieśmiertelni! Że śmierć zabiegają. Ohydne. Gatunek ludzki całkiem stracił godność. Z własną śmiercią sobie nie potrafi poradzić. Zabiegać ją chce.

Koniec człowieczeństwa! Ta cywilizacja zdrowia oraz nieśmiertelności jest cywilizacją śmierci. Bo nie potrafi podjąć wyzwania, nie potrafi podjąć tego ludzkiego wysiłku i spotkać się z prawdziwym przeznaczeniem. Zabiegamy się. A potem botoks sobie wstrzykniemy, kupimy nerkę od rozstrzelanego Chińczyka i wszczepimy. Nie ma heroizmu, nie ma ludzkiego losu, wszystko jest skłamane. Brniemy w totalne zafałszowanie.

Cała kultura współczesna, popkultura też jest falsyfikowana, zbudowana na wartościach nieistniejących. Nie ma pomagać w egzystencji, nie ma nas określać, tylko jest wampiryczną instytucją, która wysysa z nas energię, by sama mogła zarabiać, powielać się, regenerować. Żeby istniała jako zombi.

Nie znoszę nieautentyczności. I udawactwa, zwłaszcza kogoś mądrzejszego. To w dzisiejszych czasach staroświeckie podejście, bo udajemy bez przerwy. Ale stoi za nim niechęć do współczesności, która jest cywilizacją podróbek. I do kłamstwa, którego tyle jest w języku, w mowie, które nie jest lingwistycznym kłamstwem, tylko kłamstwem istnienia.

Są zjawiska kompletnie skłamane, co do których mam pewność, że mogłoby ich nie być i światu by się nic nie stało.

- Kim pan pogardza?

- Ludźmi głupimi i pewnymi siebie, bo czasami nie ma na nich innego sposobu niż pogarda. Zwłaszcza na głupich, pewnych siebie i posiadających coś w rodzaju władzy. Politykami najczęściej zdarza mi się gardzić. Nie potrafię się oprzeć temu niechrześcijańskiemu uczuciu, wiem, że jest paskudne i brzydkie. Przepraszam. Poprawię się. Od pół roku nie kupuję gazet, więc problem umrze wkrótce śmiercią naturalną. W realu raczej nie spotykam podobnych okazów.

- Co jest w życiu ważne?

- Szczegóły. Detale. Prostota. Ta uczuć, krajobrazu, czynności. Spokój.

No i żeby ze stosunkowo niskim poziomem żalu odchodzić. Wiadomo, że zawsze będziemy odchodzili niepogodzeni, ale chciałbym powiedzieć: no, okejos, Panie Boże, w miarę było. Chodźmy.

Ważne jest, żeby wykorzystać, co się dostało, nie przepieprzyć tego. Nic więcej nie dostaniemy. A w ogóle, o co pani mnie pyta?! Ja muszę rynny kupić! Tata mnie odwiedził i muszę z nim pojechać na Słowację! Chcę mu pokazać Spiski Hrad, największe ruiny w tej części Europy.

- A co ważniejsze? Rozum czy intuicja?

- Intuicja. Jest ważniejsza niż racjonalizm, namysł, rozsądek. Od tego to Monika jest. Chociaż też ma wyostrzoną intuicję, ale znacznie lepiej myśli ode mnie. Pogodziłem się z tym i cała rodzina też, że jak idzie o myślenie, o dyskurs to do Moniki z tym.

Intuicja jest dla mnie ważniejsza w pisaniu i w życiu. Nie zacznę działać racjonalnie, w jakimś kartezjańskim rozumieniu. Mam niedowład prawej półkuli związanej z racjonalnym myśleniem. Gubię się po prostu, jestem bezradny. W tym względzie również nasze małżeństwo jest dosyć udane.

- Bez względu na niedowład te pana dziewczyny podziwiają pana.

- Wyobraża sobie pani faceta bez podziwu kobiet?! On z nimi przebywa po to, by go podziwiały, co one robią świadomie, z rozmysłem i wyrachowaniem (śmiech). Mam nadzieję, że mnie podziwiają. Ale ja też mam permanentny podziw do ich obecności.

Czasami serce mnie boli, że Tośka już się oddala. Za jakiś czas będzie przez ramię zerkała, jak się starzeję i gdzieś znikam.

- Boi się pan o nią?

- Pewnie, że się boję, ale nie mogę ochronić jej ani przed bólem, ani przed smutkiem.

Chciałbym, by nie spotkało jej czyjeś wyrafinowane, świadome okrucieństwo, bo może go nie rozpoznać. I żeby była szczęśliwa, i żyła mocno.

Boję się, ale mówię sobie: tak ma być. Trzeba ją w to życie wyekspediować i gdzieś z daleka czuwać. Musi stwardnieć, nabrać siły. Kiedy Tośka prowadzi samochód, Monika napomina ją, by jechała wolniej. Ja odwrotnie: jest długa prosta, jedziesz! Ach, zresztą Tośka ma waleczne serce

- Co to znaczy żyć mocno?

- Doświadczyć całego swojego potencjału: duchowego, intelektualnego, uczuciowego. I spotkać kogoś, kto to jeszcze potrafi uwolnić. I nie przegapić.

- Pamięta pan, jak się urodziła?

- Pamiętam. Monika była w szpitalu, a ja trochę świętowałem awansem i gdy wróciłem, sąsiad mi powiedział. Nie było wtedy rozbudowanej sieci telekomunikacyjnej.

Czułem i grozę, i szczęście, i dramat. Czy to już koniec wakacji? Już nie będzie tak, jak było kiedyś? A potem świat zmienił się radykalnie. Zrobił się i ciaśniejszy, bo nie było w nim już takiej swobody dzikiej, a jednocześnie większy. Bo patrzyłem, a przynajmniej próbowałem patrzeć na ten świat oczami dziecka.

- Pan się wzrusza.

- Przypominam sobie to wszystko. To małe zwierzątko, pełzające, które niemal nie wiadomo czym było przez pierwszy miesiąc.

Facet nie jest matką, nie nosił tego, nie przyzwyczaił się, musi się nauczyć.

- A kiedy już się pan nauczył, to ona się oddala. Wzruszający tekst pan o tym w "Fado" napisał.

- Może jej się kiedyś spodoba? Dla ojca córka to jest szczęście. Podejrzewam, że chłopak zawsze będzie chłopakiem, zawsze będzie facetem, a córka kwitnie, zmienia się. Chłopak to tylko chłopak, a córka poza wszystkim jest jeszcze piękna. Ale nie będę więcej o tym mówił, bo pewnie przeczyta.

- Ma pan w sobie ojcowską zaborczość?

- Bardzo się przed tym pilnowałem. Nie lubię, gdy ktoś wchodzi nieproszony w moje życie, więc starałem się tego nie robić komuś bliskiemu. Po prostu.

- Zabieraliście ją w podróże?

- Gdy była mniejsza, to się oczywiście nudziła z nami, jak ten pakunek wrzucony na tył auta. Ciągle pytała: Kiedy dojedziemy?

Potem miała swoje intensywne życie, ale ostatnio napomyka, że by z nami pojechała. Może na Ukrainę? Otwarta sprawa. A ona ma tyle spraw, tylu przyjaciół, z którymi gdzieś coś trzeba, że starzy są na dalszym planie. Była ostatnio z kumplem w Rumunii i po tygodniu wróciła zrumunizowana. Byłem właściwie szczęśliwy, kiedy powiedziała z zachwytem: Tata, jaki kraj!

- Dlatego, że czuje jak pan?

- Tak. Rumunia to wspaniały kraj. Jego powierzchnia, skóra, jego postać są przecudownie ukształtowane. To bajka pejzażowo-geograficzna. Poza tym jest hiperpopierdolona w zagubieniu między barbarią a zakorzenionym mitem rzymskości.

Jak się tam wjeżdża, widać takie przemieszanie materii, takie wysokie z niskim się miesza, przekleństwo ze świętością, czarny industrial z taką przyrodą, że łeb urywa. To jest cudowny kraj do medytacji o narodach z niewyraźną tożsamością. Cieszę się, że moja córka załapuje się na to. Że ma podobną wrażliwość. Fajnie, że czuje podobnie.

Była pani w Rumunii?

- Jako dziecko. Pamiętam pola kukurydzy i smak mocnej czarnej kawy.

- To proszę brać furę i jechać. Cztery godziny stąd i Rumunia. Czemu nie?

- Tak po prostu, nagle?

- A, co? Przez Serbię na przykład.


Born in Warsaw in 1960, a writer, poet, and a literary critic.

Stasiuk has had one of the most spectacular careers of recent years. He is the winner of many prizes (including the 1995 Kościelski Prize), he was expelled from school and worked at various jobs. He has an unusual biography: he was engaged in the pacifist movement in the early 1980s, deserted the army, and spent a year and a half in prison. He contributed to "underground" magazines. With little tolerance for literary salons and officialdom, he moved from Warsaw to a house in the province, from which he mails his texts to the most popular and prestigious newspapers and magazines, including "Gazeta Wyborcza" and Tygodnik Powszechny.

***

Mikołaj Trzaska & Andrzej Stasiuk - Istrianna

He says that the beginnings of his writing came at a very pleasant time. Nobody applied any pressure on him, nobody wanted anything from him. Today, he does not even remember whether he associated literature at that time with money or with reality. It probably did not enter his head that he could busy himself with anything other than writing and living.

Listen, write, cross out

He is regarded as one of the most important Polish writers of the middle generation. His books have been translated into many languages, including English, German, French, Hungarian, Dutch, Czech, Spanish, Russian, Swedish, Ukrainian and Italian.

Stasiuk's plays are successfully performed in Germany. His "Opowieści galicyjskie" ["Galician tales"] was screened by Dariusz Jabłoński under the title "Wino truskawkowe" ["Strawberry wine"] (2008) and was very well received by the critics.

He once said that his literary manifesto was "Write, cross out, think, look, listen, write and cross out, cross out, cross out..." He thinks that literature is a continuous defeat.

"Every book is a defeat, because it cannot describe or name the world as we would wish. That is why you begin the next one and the next." ("Every book is a defeat", "Rzeczpospolita", 3 April 2003)

He is not particularly concerned about whether, as a writer, he has someone to speak to. As he states, he speaks to himself. He tells himself stories which he has not found anywhere else. He writes books which he himself would like to read. Except he doesn't read them because they bore him or because he no longer likes them. He discovers with surprise, however, that there can be found people who read them, as it were, on behalf of the author.

He made his debut with "Mury Hebronu" ["The walls of Hebron"], written in strong prose in which he described his prison experiences. For deserting from the army, he ended up in the military prison in Płoty, then in the penal establishment in Stargard Szczeciński. For refusing to undertake work, he spent a month in solitary confinement.

An obsession with things and events

When he found himself outside, a friend at whose house he had hidden after his desertion told him to write everything down.

The book was ready in three weeks. It was published soon after 1989. Jerzy Pilch wrote an enthusiastic review in "bruLion" periodical. Stasiuk already knew by then that he wanted to become a writer. Looking for solitude and peace, he went south to Beskid Niski mountain region. In the village of Czarne, his friend had a Lemko cottage dating back to 1937. The budding prose-writer decided to settle there. In "Zima" ["Winter"], published in 2001, he wrote:

"I have an obsession with things, events, worthless details, rhymes, I like to know what things are called and that is why I prefer poor neighbourhoods to rich ones, because in them things have real value and it is very likely that people might love them just a bit simply because they don't have anything else. They don't adore them but love them, and they don't even know about it."

In Beskid, Stasiuk earned his living as the caretaker of an Orthodox church. He showed tourists around and replaced the windows blown out by the wind. In the end, conservators dismantled the church and transferred it to the open-air museum in Nowy Sącz. He wrote about all of this in "Opowieści galicyjskie". In Czarne he worked on "Biały kruk" ["The white raven"], a story about a group of friends who couldn't make sense of their lives and escaped to Beskid in search of perhaps their last adventure. He also spent several nights writing his excellent memoirs, full of self-irony, which he entitled "Jak zostałem pisarzem. Próba autobiografii intelektualnej" ["How I became a writer. An attempt at an intellectual autobiography"]. This book was not greeted enthusiastically by everyone. In one of his feature articles, Bronisław Maj [poet and literary critic] called Stasiuk "the Edek of Polish literature" [Edek: a character from Sławomir Mrożek's "Tango"]. Paweł Dunin-Wąsowicz in turn wrote,

"Stasiuk demolishes his own myth about a cool life history. Army, desertion, own goal, prison? - how predictable. But - the less interesting the things he describes, the more I chortled when I was reading this book. Stasiuk the banalist!"

To travel means to live

In Czarne, the author completed "Dukla", which he considers to be his best work next to the novel "Dziewięć" ["Nine"], which is devoted to Warsaw. "Dziewięć" is a tale about a minor businessman embroiled in a gangster story and Stasiuk's American publisher described it as "an existential criminal novel". An excellent review of the book appeared in the prestigious books supplement to "The New York Times Books Review". Some Polish reviewers, however, stated that "Dziewięć" testified to the author's creative crisis.

"My God," replied the author. "If I were to listen to everyone's voice, I would never have written half of what I wrote and I would have written the other half terribly. In fact, none of these voices interest me much. 'Dziewięć' is my best book and I hope everybody has such a crisis in which I am supposed to be wallowing." ("Warszawa jest literacko wygodna" ["Warsaw is literarily comfortable"], "City Magazine", March 2000)


(fot. Kamil Gubała)

He always loved to travel. In his younger days, he would hitch-hike from one end of Poland to the other. He would thumb down a lorry, jump into the back and observe the landscapes from beneath the tarpaulin. After moving to Beskid, the destination for his journeys was at first Dukla, a small town in the Krosno poviat with a palace and park complex, a church, a Bernardine monastery and the ruins of a synagogue. Later, Stasiuk starting travelling around Slovakia, crossing the border at the crossing point in Konieczna nearby.

He checked how his mind was working in various conditions. After his first journey south, he thought that he would like to return there. And he did return, whenever the opportunity arose.

"In Paris or Venice there is no longer any room for legends, for dragons or griffins, I am not able to think up anything interesting on the subject of those places. It grieves me but I do not feel any melancholy or human loss in a German town - I can only feel those things in a Transylvanian town, because there the feelings are clearer and more beautiful." ("Ja, kundel" ["I, a mongrel"], "Rzeczpospolita", 4 August 2007)

He regards travelling as an experiment conducted on himself and also as a pleasure. He repeats after Andersen that "to travel means to live. In any case, doubly, triply, many times over".

Once it was believed that time spent in church was not time from real life because people do not age by that much time. This belief still exists in the countryside, which is why you see so many old women in churches who are trying to put off their time of dying by remaining in a holy place. Stasiuk suspects that perhaps the lay response to this is travelling, where the laws of everyday life cease to function. A traveller is not fully an inhabitant, a citizen, a member of a community. Perhaps he is not even fully a human being.

All the mornings in the world

Despite everything, the author regards himself as a home bird and emphasises that three weeks away from home is for him a dreadful effort. Together with his wife, Monika Sznajderman, and daughter Antonina, he now lives in Wołowiec, where he managed to acquire eighteen hectares of meadowland for a bargain price. Part of the materials needed to build the house were paid for from the money from the Kościelski Prize, which he received in 1995. The walls of his studio are adorned with maps - from the time of the Habsburg monarchy and later, including a German atlas from the time of the Second World War. He collects Central European coins, bar bills, tickets for Hungarian ferries. From the time that everybody started taking photographs, only such trifles preserve memory.

From his travels to Ukraine, Romania and Hungary, i.e. the part of Europe which many regard as "worse", there evolved the book which, in 2005, won the prestigious Nike award - a travel account entitled "Jadąc do Babadag" ["Going to Babadag"].

Stasiuk begins his description of reality from trifles: banknotes, cigarettes. He thinks that you have to start from what affects people the most, from experiences that have accompanied them all through their lives. Fragments of the book had appeared in the press earlier. The literarily excellent account of the morning in Tokaj was published in "Plus Minus", the weekend supplement to "Rzeczpospolita".

"I awoke early in the morning and went out onto the balcony. The red roofs had darkened from the night-time rain. The cobblestones on the street had a light sheen and were steaming. In the whole town there was total silence. You could even hear the raindrops falling from leaf to leaf in the garden. Only the storks were making a noise. One after another they flew in from above the Cisa and landed on their chimneys. I counted about five nests. They were clattering and the echo resounded. They then preened their feathers and returned to the river, somewhere among the old poplars. Tokaj lay motionless and shone like fish-scales. I stood in this supernatural silence, smoked my cigarette and thought that this is what all the mornings in the world should look like: we wake in total silence, in a deserted foreign town where time has stood still and everything around looks like just a further part of sleep. Before the gates of the pastel houses, disturbed by the wind, hung the wrought-iron signs 'Zimmer frei... Zimmer frei... Zimmer frei...'. In the east, the violet eyelid of the clouds rose ponderously, let in a few beams and fell again. It was so beautiful that I wondered if I hadn't died by some chance." ("Plus Minus", 5 August 2000)

You will not find any equally nostalgic words in "Dojczland", the prose work published in 2007. Well, perhaps apart from the opening of the book in which the author describes the suburbs of Frankfurt am Main: "enormous, threatening and beautiful like a Babylonian allegory". Stasiuk writes about a country to which he travels as a literary gastarbeiter. During his author's evenings, he feels like a Gypsy musician who makes the time more pleasant for the locals at the station then takes his earnings and disappears. Stasiuk composes the image of contemporary Germany from memories, remarks, remembered images. Here, mockery is mixed with serious reflection. The author writes about a place which to a Pole brings a fairy tale to mind but also about a place where family memories full of terror are revived.



Chicken thieves versus forest arsonists

Apart from prose and poetry (the volume "Wiersze miłosne i nie" ["Verses (non-) amorous"] from 1994), he has also written four plays. In 1998, he published "Dwie sztuki (telewizyjne) o śmierci" ["Two (television) plays about death"]. Real renown only came, however, with "Noc, czyli słowiańsko-germańska tragifarsa medyczna" ["Night, or A Slavonic-German medical tragic farce"] from 2005, in which he mocked the stereotypes weighing down mutual relations. At the beginning, a chorus of old women from the country tells a story about boys who take a heavy car and drive it into a shop through the display window.

Stasiuk's protagonist steals valuables in Germany and smuggles them across the border. In the end, luck turns its back on him.

The robbed jeweller pulls out a gun and shoots the thief dead. The author recalls a story from the time of the war that he heard in childhood about Russian chicken thieves and German murderers, who, "in order to go into a forest, had first of all to burn it down".

The second play about our relations with Germany is "Ciemny las" ["The dark forest"]. This time, Stasiuk mocked economic tourism and our cheap dreams. He also presented a vision of the extermination of the "better" Europe. With the eyes of his imagination he saw the Germans living to be a hundred and ten years old. This longevity was guaranteed by the livers and the pancreases bought from the Chinese and coming from unknown sources. In these conditions, septuagenarians with the mentality of teenagers with great glee devote themselves to games on consoles and they consume metre-long lines of cocaine, which is apparently no longer harmful. The Europeans from the rich world led carefree lives because all the unpleasant work was done by volunteers from the East. They flew in with cheap airlines. On board the planes, they behaved as if on a suburban train. The Slavs working on felling the titular dark forest could not wait to take the places of the last elderly Germans. They even knew who would take their places at work: in the forest clearings: the Chinese had already been spotted.

The author also provokes us in "Czekając na Turka" ["Waiting for a Turk"], a play written to mark the twentieth anniversary of the fall of Communism in Poland and in the countries of the former Eastern bloc. Here, he alludes to Samuel Beckett's "Waiting for Godot" and to Sławomir Mrożek's "Tango". He presents the history of people who do not want progress and for this reason feel excluded. The action takes place in a forest through which the state boundary ran. At night, the locals used to smuggle in goods from Czechoslovakia. Now, the Chorus of Former Smugglers, and the former Border Guard, Edek, are left with just memories.

The buildings of the old guard-house are now looked after by a frightened security guard, Patryk, who is being paid by the new owner of the land, a Turk whom nobody knows. Edek and the Smugglers await his coming with trepidation while Patryk and Marika, a Slovakian shopkeeper and the local beauty, with hope for change.

Stasiuk derides political correctness. He reminds us that the revolution that has taken place over the last years has not made everyone happy. The people disenchanted with a Europe without frontiers are represented by Edek. He shouts his complaints about the world to Patryk, "And where is it said that changes have to be for the better? Maybe someone doesn't want any changes? Can someone not want them? I'm asking you, young man, you who are so much in favour of freedom?"

Together with his wife, Stasiuk runs a literary publishing house called Czarne ["Black"], specialising in contemporary Polish and Central European prose. They have published books by, among others, Jurij Andruchowycz, Adam Bodor, Martin Pollack, Paweł Smoleński, Mariusz Szczygieł and Jachym Topol. With Andruchowycz, Stasiuk wrote a book entitled "Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową" ["My Europe. Two essays on the place called Central Europe"]. He has also become a literary protagonist. In the volume of poetry entitled "Piosenki dla martwego kota" ["Songs for a dead cat"] (translated by Bohdan Zadura), Andruchowycz included the poem "More than a cult". He wrote there:

Stasiuk sees everything.
The organ of his love - is visual memory.
The organ of his breath - is a packet of cigarettes.
The organ of his writing - is a dilapidated typewriter.
Because it is dilapidated, he writes by hand.
So, "on the spot", from himself, from me, from you.
So he is one of us, although, maybe, the best.
His writing is authentic, this is called character.
From something like that, you get to know a writer or a serial killer.
So, you will never catch him cheating.

Author: Bartosz Marzec, June 2009
English translation © Tadeusz Z. Wolański

(culture.pl)

links upon request (google accounts only - no anonymous)
ask in comments with your e-mail
    Serpent.pl