Ścianka - Robaki (Demo 1995)

Ścianka to jeden z najważniejszych polskich zespołów alternatywnych.

Powstał w 1994 roku w Sopocie. Wśród założycieli byli gitarzysta, wokalista i twórca większości repertuaru Maciej Cieślak (ur. 9 września 1969 w Gdańsku), perkusista Arkadiusz Kowalczyk i basista Wojtek Michałowski. Grupa zadebiutowała na scenie jednego z gdańskich klubów już tydzień po powstaniu. Przez pierwsze cztery lata jednak rzadko koncertowała. Dwa lata po powstaniu dołączył do Ścianki klawiszowiec i wokalista Jacek Lachowicz.

Pierwsze nagrania zespołu ukazały się w 1997 na kompilacjach dołączonych do gazet - do pięćdziesiątego numeru "Brumu" oraz "Jazz Forum" prezentującego muzykę jass. Również w tym samym roku muzycy wydali własnym sumptem kasetę "Robaki", którą rozprowadzali tylko na koncertach. Na kasecie znalazły się głównie nagrania z prób.

Debiutancki album "Statek kosmiczny Ścianka" z 1998 roku okazał się jednym z najlepszych debiutów w historii polskiego rocka. Płyta emanowała świeżością, bogactwem pomysłów, wyczuwalna była niezwykła energia, którą tryskały poszczególne utwory, zarówno te o zwartej strukturze piosenkowej, jak i te rozimprowizowane. Całości dopełniały krótkie utwory instrumentalne. "Statek kosmiczny Ścianka" to dzieło inspirowane dokonaniami Velvet Underground i Sonic Youth, ale równocześnie jedno z polskich arcydzieł rockowych.

Podczas nagrywania miejsce Michałowskiego zajął Wietnamczyk Tran Chi. Czytelnicy magazynów "Tylko Rock" i "Brum" uznali Ściankę za debiut roku. Zespół został też nominowany do Fryderyków w kategoriach "debiut" i "płyta alternatywna" i zaprezentował się na gali wręczenia nagród w warszawskiej Sali Kongresowej.

Na kolejną płytę Ścianki trzeba było czekać trzy lata. W międzyczasie miejsce Chi, który wyemigrował do Francji, zajął Andrzej Koczan. Już z nowym basistą Ścianka zarejestrowała album "Dni wiatru", który przyniósł diametralnie różną, wręcz ambientową muzykę. Większość utworów miała charakter kontemplacyjny (jak "Czarny autobus" czy nagranie tytułowe), zwartą piosenkową formę posiadały jedynie "The Iris Sleeps Under The Snow" i dwie kompozycje instrumentalne. Co ciekawe, niektóre utwory pamiętały czasy początków Ścianki, a "***" nawet został wtedy nagrany i w takiej wersji umieszczony na płycie.

"Dni wiatru" poprzedzała EP-ka "...Only Your Bus Doesn't Stop Here", zawierająca trzy wersje piosenki tytułowej: oryginalną w wykonaniu Ścianki oraz Myslovitz i Katarzyny Nosowskiej z Andrzejem Smolikiem. "Dni wiatru" otrzymały entuzjastyczne recenzje w prasie muzycznej, zostały też nominowane do Fryderyków. Tego samego roku Ścianka wydała kolejną EP-kę "Sława", ale tym razem sięgnęła po cudze utwory, przestawiając "Już nigdy (tango)" z repertuaru Mieczysława Fogga i Sławy Przybylskiej, "Smoke On The Water" Deep Purple, "Tomorrow Never Knows" The Beatles i "Oceans" Velvet Underground. Natomiast na singlu Andrzeja Smolika "T. Time" znalazła się interpretacja utworu tytułowego w wykonaniu Ścianki.

Muzycy zespołu wzięli też udział w Projekcie SI 013 stworzonym przez szefa firmy Sissi Records, Pawła Jóźwickiego.

Rok młodsze "Białe wakacje" stały się powrotem do stylistyki znanej z debiutu. Znów większość utworów było zwartymi kompozycjami. To wręcz najbardziej melodyjny album Ścianki, świetnie nawiązujący do lat 60., jak choćby w utworze tytułowym, do którego nakręcony przez Bo Martina teledysk otrzymał za reżyserię nagrodę podczas Yach Film Festival. Płytę promowała EP-ka "Białe wakacje", a kilka miesięcy po wydaniu albumu pojawiła się kolejna płytka "Harfa trwa".

W tym czasie zespół tworzył również muzykę do spektakli teatralnych (m.in. "Zwyczajne szaleństwo" czy "Przygody Sindbada Żeglarza"), filmów ("Segment '76" Oskara Kaszyńskiego) i grał na żywo do filmów niemych, jak choćby do "Pancernika Potiomkina" podczas Ery Nowe Horyzonty w Cieszynie.

W czerwcu 2004 Cieślak i Lachowicz, wraz z innymi polskimi muzykami, wystąpili w projekcie Johna Zorna "Cobra" podczas Warszaw Summer Jazz Days. Cieślak, Lachowicz i Kowalczyk byli też członkami Lenny Valentino i wzięli udział w nagraniu płyty "Uwaga! Jedzie tramwaj". Teledyski Ścianki z okresu "Dni wiatru" i "Białych wakacji" ukazały się na DVD "Sissi Records 2001-2003".

W 2006 roku pojawiła się kolejna płyta Ścianki "Pan Planeta", najostrzejsza w jej dyskografii, z muzyką opartą na agresywnych, przesterowanych riffach i hipnotycznych dźwiękach instrumentów klawiszowych. Jednak gdy "Pan Planeta" pojawił się w sprzedaży, Ścianka działała już w innym składzie - miejsce Lachowicza i Koczana zajął Michał Biela z zespołu Kristen (album został nagrany jeszcze w starym składzie).

Po odejściu od Ścianki Lachowicz zaczął wydawać płyty sygnowane własnym nazwiskiem. Do tej pory ukazały się: "Jacek Lachowicz" (2004), "Za morzami" (2007), "Runo" (2008) i "Pigs, Joys and Organs" (2009).

Rok po premierze "Pana Planety" pojawił się minialbum "Secret Sisters". Ścianka znów zadziwiła słuchaczy wydając płytę... jazzową. Zresztą album nie został podpisany przez Ściankę, a nazwą Ścianka Quintet. Oprócz Cieślaka, Kowalczyka i Bieli zagrali tu trębacz Tomasz Ziętek z Pink Froyd i flecista Ireneusz Wojtczak. Płyta była promowana trasą koncertową.

Również w 2007 Ścianka wzięła udział w projekcie Mizrach, czyli słuchowisku inspirowanym opowiadaniem Brunona Schulza "Noc lipcowa". Ślad po tym pozostał na płycie "Mizrach" dołączonej do "Przekroju". W tym samym roku Ścianka wzięła udział w nagraniu płyty "Warszawa. Tribute To Joy Division" wykonując "She's Last Control". Wystąpiła też na Off Festivalu w Mysłowicach.

Przez kolejne dwa lata zespół niemal nie koncertował. Cieślak skupił się na działalności zespołu Cieślak i Księżniczki, z którym nagrał płytę. Jeden z niewielu występów Ścianki miał miejsce w klubie Chłodna 25. Zapis koncertu ukazał się potem na DVD "Na Chłodnej 1.03.2010". Na jesień 2011 grupa zapowiada nową płytę.

Cieślak występuje czasem pod nazwą Ścianka Solo. Tak było choćby podczas Off Festivalu w 2011 roku. Jest też uznanym producentem i realizatorem dźwięku. Ma na swoim koncie m.in. nagrania płyt zespołów Kobiety, Mordy, Kristen, Starszy Singers, Myslovitz, Kombajn Do Zbierania Kur Po Wioskach, Pink Froyd czy Mitch & Mitch. Występował też w efemerycznych składach Wyjebani W Dobrej Wierze czy Blek Sabat, komponował na płyty Smolika i ku czci Jacka Oltera oraz do filmów dokumentalnych (m.in. do "Królika po berlińsku" nominowanego do Oscara). --- Leszek Gnoiński

Robaki - nieoficjalna kaseta demo (lub płyta CD-R) zespołu Ścianka. Zawiera materiał nagrany w latach 1995-1997 przez zespół, czyli przed wydaniem przez Biodro Records pierwszej płyty zespołu, Statek kosmiczny Ścianka. Została skompilowana przez Maćka Cieślaka i istnieje wyłącznie w obiegu nieoficjalnym: przegrywana przez fanów bądź, jako pliki mp3, przesyłana przez sieci p2p.

Robaki zawierą utwory w wersji demo, które później znalazły się na płycie Statek kosmiczny Ścianka (Skuter, Insect power, Sopot, Ja nie), a także niewydane oficjalnie utwory o różnym charakterze: psychodelicznych słuchowisk (Paczka z Ameryki) bądź rozbudowanych i zaskakująco dojrzałych improwizacji (Impro, Wiosna). Utwór Struktura No 2 znalazł się na składance Cały ten yass będącej dodatkiem do czasopisma "Jazz Forum". Teledysk do Czarnych aniołów w reżyserii Wojciecha Hoffmanna został umieszczony jako dodatek multimedialny na płycie Dni wiatru. Z kolei utwór Impro można było usłyszeć na składance - dodatku do 50 numeru miesięcznika "Brum".

W jednym z wywiadów Maciej Cieślak odgrażał się, że wyda ten materiał jako wydawnictwo oficjalnie firmowane, z tym, że było to kilka lat temu i jak do tej pory nic z tego nie wyszło.... a szkoda.