Jerzy Matuszkiewicz - Stawka większa niż życie (Promo 1966)


Urodził się 10 kwietnia 1928 roku w Jaśle. Dzieciństwo spędził we Lwowie. Od 5 roku życia grał na fortepianie, tajniki gry na akordeonie zgłębił samodzielnie w czasie okupacji, a po wojnie, gdy zamieszkał w Krakowie zainteresował się klarnetem i saksofonem. W 1945 roku został słuchaczem krakowskiej średniej szkoły muzycznej w klasie klarnetu, NA saksofonie uczył się prywatnie a na utrzymanie zarabiał fotografowaniem. W 1949 roku ukończył szkołę muzyczną ale na studia wybrał się do Łodzi - na wydział operatorski tamtejszej Wyższej Szkoły Filmowej. Jednak z grania jazzu nie zrezygnował, chociaż wokół tej muzyki zaczęła wytwarzać się niesprzyjająca aura. Szybko nawiązał kontakt z muzykami Klubu Jazzowego, który nosił nazwę Klubu Melomanów. N gruzach łódzkiego Jazz-Klubu, na przełomie roku 1950 i 51 utworzył Jerzy Matuszkiewicz kwintet w skład którego wchodzili: perkusista Witold Sobociński i trębacz Andrzej Wojciechowski z Łodzi oraz muzycy z Krakowa: pianista Andrzej Trzaskowski i kontrabasista Witold Kujawski. Warszawiacy nazwali ich Melomanami i tak już zostało. Od tego czasu słyszało się o nich coraz częściej. W krakowskiej Rozgłośni PR dokonali kilku nagrań, zainaugurowali - znane do dziś - Zaduszki Jazzowe , w Warszawie nie lada sensacją były ich występy podczas pamiętnych imprez jazzowych: Jam Session nr 1, Studio 55, Seans z powidłami oraz Zimno i Gorąco. Meloman - lider Jerzy Matuszkiewicz zawiódł tez swój zespół do Sopotu na pierwszy w 1956 a rok później na drugi festiwal jazzowy.


Łódzki etap jazzowej kariery Jerzego Matuszkiewicza dobiegał końca. W styczniu 1958 roku Hot Club Melomani zainaugurowali sezon jazzowy w Filharmonii Narodowej i przestali istnieć. Jerzy Matuszkiewicz - absolwent wydziału operatorskiego Wyższej Szkoły Filmowej pozostał w Warszawie. Związał się ze stołecznym Jazz-Klubem Hybrydy, gdzie prowadził przez rok zespół Traditional Jazz Makers, w następnym firmował działalność swingowego kwartetu, a jeszcze rok później, w kwietniu 1959 roku przedstawił warszawskiej publiczności swingowy zespół gwiazd - All Stars Swingtet i Big Band Hybrydy.



Ze Swingtetem wyjechał Jerzy Matuszkiewicz do Danii, by po raz pierwszy w historii polskiego jazzu zademonstrować naszą muzykę na międzynarodowym forum. Jak się okazało Polish All Stars nie mieli się czego wstydzić. Potem podziwiał ich jeszcze publiczność koncertów jazzowych Czechosłowacji, Rumunii i Związku Radzieckiego. Ale wraz z pojawianiem się coraz to nowych, coraz nowocześniejszych stylów, wygasać poczęło zainteresowanie jazzem.

Wiedza wyniesiona ze studiów filmowych i praktyka muzyczna, połączone z talentem kompozytorskim zaowocowały wyjątkowo obficie i ciekawie. Jako twórca muzyki filmowej zadebiutował filmem Dwa żebra Adama na początku lat 60., ozdabiając potem swą muzyką jeszcze 160 innych filmów - fabularnych, seriali, krótkometrażowych, rysunkowych. Na ich użytek stworzył własny warsztat kompozytorski, własny, rozpoznawalny styl. Filmowa muzyka Jerzego Matuszkiewicza rzadko bywa wyłącznie muzyką. Jest częścią nastroju, zdarzenia, sytuacji, przeczuciem, uśmiechem, wspomnieniem, piosenką. Piosenką, która żyje własnym, nie tylko filmowym życiem. Motyw muzyczny z filmu Dwa żebra Adama z dopisanym później tekstem Janusza Kondratowicza stał się radiowym przebojem, który nuciła cała Polska - Nie dla nas sznur samochodów, Nie bądź taki szybki Bill pochodzi z telewizyjnego serialu Wojna domowa. La valse du mal z filmu Palace hotel, Róża i bez z Jak rozpętałem II wojnę światową. Był taki czas wsparta została na motywach z serialu Stawka większa niż życie a ze Słonej róży pochodzi piosenka Tak bym chciała kochać już. (Jazz Gazeta)


"Stawka większa niż życie" to kultowy już, szpiegowski serial wojenny produkcji polskiej w reżyserii Andrzeja Konica i Janusza Morgensteina. Scenariusz twórczości Andrzeja Zbycha (pseudonim, piszących razem Andrzeja Szypulskiego i Zbigniewa Safjana). Serial produkowany był w latach 1967-1968 i liczy 18 odcinków, każdy po 55 minut. Swoją premierę miał 10 października 1968 roku na kanale TVP. Mogliśmy go również obejrzeć na stacji TVN, TVN Turbo, Polsat czy Kino Polska, na których bywa wznawiany.

Akcja serialu zaczyna się w roku 1941. Młody Polak Stanisław Kolicki rozpoczyna współpracę z wywiadem radzieckim. Przedostaje się na stronę sowiecką i przekazuje informacje o koncentracji niemieckich wojsk wzdłuż granicy. W tym samym czasie wywiad radziecki aresztuje oficera niemieckiego Hansa Klossa, do którego Kolicki jest łudząco podobny. Rosjanie postanawiają wykorzystać to podobieństwo do celów wywiadowczych.

Kolicki jako Hans Kloss dokonuje brawurowej ucieczki na stronę niemiecką. Zajmuje miejsce swojego sobowtóra w strukturach wojskowego kontrwywiadu. Jako agent J-23 zaczyna tajną misję w niemieckiej armii.


W rolach głównych wystąpił legendarny Stanisław Mikulski jako Hans Kloss (Kolicki Stanisław), Emil Karewicz jako Sturmbahnfuhrer Brunner, Bronisław Pawlik w roli szefa organizacji podziemnej, Krzysztof Chamiec jako Sturmbahnfuhrer Lothar, Wiesława Mazurkiewicz w roli Hanny Bosel, Barbaea Horawianka jako Anna Maria Elken, Władysław Hańcza jako Hrabia Wąsowskim, Zdzisław Mrożewski w roli Pułkownika Kraffta, Mieczysław Voit jako Książę Mżawanadze oraz Leon Niemczyk w roli Rioletto.

Serial "Stawka większa niż życie" miał ogromny wydźwięk na polską kulturę, stał się kultowym, legendarnym serialem, bardzo chętnie oglądanym po dziś dzień. W roku 2009 w Katowicach otworzono Muzeum Hansa Klossa, które jednak z końcem tego samego roku zostało zamknięte.

Z kolei w Olsztynie, z okazji 650-lecia miasta, upamiętniono produkcję serialu poprzez umieszczenie na jednym z budynków przy ul. Kołłątaja tablicy "Zaułek Stawki większej niż życie". W miejscu tym nakręcono scenę do odcinka 17. Ponadto powstał zbiór opowiadań o Hansie Klossie w serii Klubu Srebrnego Klucza, zawierający historie nie zostały przedstawione w serialu.



Jerzy Matuszkiewicz is a Polish jazz musician and composer. He was a pioneer of the post-WWII jazz movement in Poland. Between 1950-58 he was head of the well-known Polish jazz group, Melomani. Throughout 1964 he performed both inside and outside of Poland. In 1965 he began to mainly produce music for movies and commercials. He currently resides in Warsaw, Poland with his wife, Grażyna.

Captain Kloss (Kapitan Kloss) is a fictional World War II secret agent appearing in the 18-episode 1967-1968 Polish television series Stawka wieksza niz zycie (Direct Translation: More Than Life at Stake; DVD Movie Translation: Playing for High Stakes; Popular Translation: You Bet Your Life), following earlier live television theater plays. It was, and still is, widely popular in Poland.

He is actually a Pole named Stanislaw Kolicki working for Soviet Intelligence, who impersonates a Nazi Abwehr (German military intelligence service) officer, Hans Kloss, of whom he is a look-alike, in order to wreak havoc inside German intelligence services and armed forces. The switch is accomplished after the real Hans Kloss is arrested for spying behind the Soviet front lines. Following appropriate preparation the look-alike Kolicki is allowed to "escape" back through the front lines and return to Abwehr service. While there, he hurts the German intelligence efforts in various inventive ways. Throughout, he manages to make himself appear trustworthy and advances in German ranks, while at the same time making the Germans suspect each other of being defectors, traitors or agents themselves, often resulting in their execution.Kloss is played by Stanis?aw Mikulski, who became typecast following this role.

The various episodes of the series are unconnected, apart for advancing in time over the period of war; certain actors even return in different roles. The pilot (Wiem kim jestes - I know who you are) explains the basic premise.A recurrent supporting character is Hermann Brunner, a Sicherheitsdienst officer, played by Emil Karewicz, whom the audience loved to hate, a bit like what happened with the J.R. Ewing character in the Dallas series, or Alfred Bester in Babylon 5. Although Brunner only appeared in 5 episodes out of 18, he usually stole the show. One of his "trademark" sayings was "I hate the sight of a man being beaten... unless I am the one doing the beating".

During the series' first run a German magazine published a front page picture of Mikulski, in his Nazi outfit, with a subtitle it considered funny "this is the man Polish women are crazy about", the Polish public was not amused by such jokes.Captain Kloss is generally thought to be a direct inspiration for the 1970 Soviet television series about Stirlitz. Of course, he is himself inspired by Konrad Wallenrod and James Bond, albeit much less directly.

Except for the pilot episode, the series does not reveal exactly which intelligence service Kloss is working for, as in the other episodes he receives his instructions from an unspecified Centrala or Central Control. Hence, the viewer is left to wonder whether it is the London-based Polish government in exile or some Soviet intelligence organization, for example the GRU military intelligence. At the time the series was made, when Poland was still a Soviet satellite state, this deemphasizing of a possible Soviet connection made the character of Kloss more palatable to those Poles who resented Soviet domination, and hence preferred a fictional secret agent not associated with the disliked apparatus of Soviet Intelligence. In the 15th episode he is revealed to hold a rank of major in the Polish People's Army, and in the last episode appears in the Polish uniform accompanied by Soviet officers.

Overall, the series was relatively free of communist propaganda, unlike some other series made at the time dealing with wartime events, and hence remains highly watchable today.

Although the settings are extremely precise, the series is pure entertainment and the main characters in it have no historical basis. His code name was J-23. (source)

1 komentarz:

    Serpent.pl