La Monte Young - The Well-Tuned Piano 81 X 25, 6:17:50 - 11:18:59 PM NYC (1987)

La Monte Young (ur. 14 października 1935) – amerykański kompozytor, którego ekscentryczna i często trudno dostępna twórczość zaliczana jest do najważniejszych dzieł awangardowych i eksperymentalnych XX wieku. Jego utwory zainspirowane Fluxusem i minimalizmem podważają tradycyjne rozumienie muzyki, podkreślają też niedoceniane dotąd elementy wykonawcze dzieła muzycznego. Zaliczany do "wielkiej czwórki" minimalistów, obok Philipa Glassa, Steve'a Reicha i Terry'ego Rileya, pomimo tego, że ma niewiele wspólnego z Glassem i Reichem.

Young urodził się w mormońskiej rodzinie z miejscowości Bern w stanie Idaho. Jego ojciec poszukując pracy wielokrotnie zmuszał rodzinę do przeprowadzki, zanim osiedliła się na dobre w Los Angeles w Kalifornii.

Studiował w Los Angeles City College. Był w tym czasie tak dobrym saksofonistą, że dostał się do szkolnego zespołu jazzowego wyprzedzając na przesłuchaniu Erica Dolphy'ego. Podobnie jak on, grywał też z Ornette'em Colemanem, Donem Cherrym i Billym Higginsem.

Później wstąpił na Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, by tam studiować muzykę, a potem na Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley. Studiował muzykę elektroniczną z Richardem Maxfieldem, uczęszczał także na letnie kursy w Darmstadzie z Karlheinzem Stockhausenem. W czasie studiów zrezygnował z gry na saksofonie, by całkowicie skoncentrować się na komponowaniu. Źródłem inspiracji był dla niego Anton Webern, śpiewy gregoriańskie oraz muzyka różnych kultur, włącznie z klasyczną muzyką Indii i indonezyjskim gamelanem. Zainteresowania te oraz pragnienie nauczenia się rozpoznawania interwałów na słuch doprowadziły go na rozpoczęte w 1970 roku studia w Pandit Pran Nath (wśród studentów była jego żona Marian Zazeela oraz Terry Riley).

Wczesne dzieła Younga powstały na bazie dwunastotonowej techniki Arnolda Schőnberga (u którego studiował w Los Angeles), kilka z nich kompozytor później zniszczył. Gdy był w Darmstadzie poprzez Stockhausena odkrył Johna Cage'a wskutek czego zainteresował się teatralnymi elementami w muzyce. Pod wpływem muzyki niezachodniej, zaczął też włączać burdony do muzyki.

Po zaangażowaniu się w ruchu Fluxus, w 1960 roku Young napisał kolekcję swych najbardziej znanych utworów "Compositions 1960", w których uwypuklony został element teatralny muzyki. Składają się z prostych instrukcji dla wykonawcy, zamiast tradycyjnego zapisu nutowego, jak na przykład "narysuj prostą linię i idź za nią", inne każą mu zapalić ogień albo wypuścić motyla w pomieszczeniu.

Inne niekonwencjonalne dzieła Younga, to na przykład utwór, w którym muzyk tylko raz gra dwudźwięk, składający się z B małego oraz F# razkreślnego; dźwięk ma w naturalny sposób wybrzmieć. W innym utworze Young nakazuje pchnąć fortepian w kierunku najbliższej ściany; jeśli fortepian przebije się przez ścianę należy pchać go dalej, dopóki wykonawca ma siły. Inne dzieło wymaga, aby artysta oddał mocz.

Young skomponował też dzieła bardziej tradycyjne. Jednym z jego najbardziej znanych wczesnych dzieł jest "Trio for Strings" z 1958 roku, które choć wtedy wydawało się ekstremalne, dzisiaj uważane jest za dość konwencjonalne. Jest to dzieło serialistyczne, lecz technika nie sprawia, że jest intensywne i skomplikowane; trio rozwija się powoli, wręcz cicho, i jest pełne przeciągłych dźwięków.

W 1962 Young napisał pierwszy utwór bazujący na przeciągłych dźwiękach w skali naturalnej "The Second Dream of the High-Tension Line Stepdown Transformer" - była to również pierwsza kompozycja Younga wykorzystująca elektronikę. Utwór ten, jeden z "The Four Dreams of China" bazuje na czterech wysokościach dźwięku o proporcjach częstotliwości 36-35-32-24 (G, C, +C#, D), ogranicza także użycie ich z innymi. Od tej chwili większość kompozycji Younga bazuje na dronach wybranych dźwięków, granych ciągle, oraz zestawie długo brzmiących wysokości dźwięków, na których można improwizować.

"The Four Dreams of China" miało zostać odegrane w instalacji składającej się ze światła i dźwięku, w której żyliby muzycy i tworzyli muzykę 24 godziny na dobę - Young założył The Theater of Eternal Music, który miał zrealizować ten projekt. Początkowo w skład grupy wchodziła jego żona Marian Zazeela, która posługiwała się światłem - "The Ornamental Lightyears Tracery" - we wszystkich występach od 1965 roku, Angus MacLise oraz Billy Name. W 1964 zespół składał się z Younga z żoną (głosy), Tony'ego Conrada oraz Johna Cale'a (smyczki) i czasami Terry'ego Rileya (głos). Od 1966 roku Young wystawiał "Dream Theater" pomimo przerw spowodowanych brakiem funduszy na tak niezwykły, wymagający i drogi projekt.

Większość dzieł Younga ma bardzo długie tytuły, jak na przykład "The Tortoise Recalling the Drone of the Holy Numbers as They Were Revealed in the Dreams of the Whirlwind and the Obsidian Gong, Illuminated by the Sawmill, the Green Sawtooth Ocelot and the High-Tension Line Stepdown Transformer". Podobnie one same są przeważnie ekstremalnie długie, a wiele nie ma nawet początku ani końca, który istniałby przed konkretnym wykonaniem. Young i Zazeela "wydłużają" dobę ponad dwadzieścia cztery godziny, przedłużając czuwanie bez snu.

La Monte Young był artystą niezwykle wpływowym, rozpoczynając na wkładzie Johna Cale'a w muzykę Velvet Underground kończąc na jego następcach: Tony Conrad, Jon Hassell, Rhys Chatham, Michael Harrison, Henry Flynt oraz Catherine Christer Hennix. (wikipedia)

Young, uchodzący zwykle za pierwszego minimalistę, w połowie lat 60. stworzył grupę Theatre of Eternal Music, w której skład wchodzili między innymi Terry Riley, Tony Conrad, John Cale czy Jon Hassell. Jej instalacje i występy były ogniwem łączącym radykalne eksperymenty Johna Cage'a z narodzinami estetyki psychodelii. "The Well-Tuned Piano", żartobliwie nawiązujące tytułem do legendarnego cyklu Bacha, to potężnych rozmiarów medytacja na instrumencie nastrojonym w tak zwanym "just intonation" (po polsku: "strój naturalny"), którą sam autor uważa za swoje arcydzieło. (Borys Dejnarowicz)

One of the principal architects of the minimalist aesthetic, La Monte Young was among the true innovators of 20th century music, his rejection of traditional melody and structure in favor of hypnotic drone epics influencing not only the avant-garde music created in his wake, but also proving seminal in the development of punk, Krautrock and ambient. Young was born in Bern, Idaho in 1935, beginning his studies of the alto saxophone at age seven. After the family relocated to Los Angeles, in high school he played alongside the likes of Don Cherry and Billy Higgins, continuing his exploration of European classical and contemporary composition at Los Angeles City College and later UCLA. In time, Young also began delving into the classic musics of India and Japan; the barren atmospheres evoked by the music of Anton Webern were another key influence.

In 1959, Young composed Trio for Strings, regularly cited as the earliest work in the minimalist canon; the piece, with its emphasis on lengthy, sustained tones -- intercut with equally extended rests -- baffled his professors at the University of California, Berkeley, and in the wake of several other similarly controversial projects he relocated to New York City. There he studied electronic music, in time joining Fluxus, a loose confederacy of conceptual artists -- among them John Cage, George Macuinas, George Brecht and Yoko Ono -- dedicated to re-establishing the arts in new and different contexts. In 1962, Young first began to conceive of the Dream House, a continual sound and light environment related to his composition The Four Dreams of China; the project remained in limbo for some years, but was a clear forerunner of the principle to guide his subsequent career -- music with no beginning and no end.

At the same time, Young became obsessed with notions of tuning, specifically that of "Just Intonation," a system in which all of the intervals can be represented by ratios of whole numbers, with a clear preference for the smallest numbers compatible with a given musical purpose. He soon set up an improvisational group including his wife, the visual artist Marian Zazeela, guitarist Billy Name (later one of the regulars at Andy Warhol's Factory) and percussionist Angus MacLise; enormously influential within the downtown NYC underground scene, the ensemble's live appearances closely mirrored the principles of Young's latest compositional work, with pieces becoming so epic in scope that performances -- while typically lasting for hours at a time -- still represented only a fraction of the project as a whole.

By 1963, the group's lineup included Young and Zazeela on voice-drones, Tony Conrad on violin and John Cale on viola; variously dubbed the Theatre of Eternal Music and the Dream Syndicate, the ensemble's collective input pushed Young's ideals to their logical conclusion -- sustaining notes for hours at a time, their improvised dissections of specific harmonic intervals rejected the compositional process altogether, instead elaborating shared performance concepts. Upon disbanding in 1965, Conrad, Young and Cale all later staked claim to authoring of the "Eternal Music" aesthetic; Young also held on to the group's live tapes. Regardless, his music from that point on remained pointed in the direction of infinity -- The Tortoise, His Dreams and Journeys, a work tuned to the pitch of his pet turtle's aquarium motor, was begun in 1964 but its theoretical evolution continues into the present, each performance a part of a greater whole.

By the beginning of the 1970s, Young's approach to eternal music required tours of six to eight players, slide projectionists, a technician and over two tons of electronic equipment; needing a week for set-up time alone, these multimedia Dream House installations then remained intact for another week, with sine-wave generators and shifting light patterns creating continuous sounds and images throughout the residency. By 1973, his focus was a piece titled The Well-Tuned Piano, an installation which required at least a month of tuning and practicing in the intended performance space prior to its public debut; as the work developed, Young's performances grew from a standard three-hour duration to well over four. He also returned to his earlier works -- a Dream House installation of The Tortoise, mounted in New York, ran continuously from 1979 to 1985.

Rarely recorded throughout much of his career, Young signed to Gramavision in 1987, with a flurry of releases -- The Well-Tuned Piano, The Second Dream of the High-Tension Line Stepdown Transformer From the Four Dreams of China and Just Stompin', a raga-blues effort recorded with his Forever Blues Band, among them -- soon appearing. Still, throughout his career Young remained a largely shadowy figure, often discussed (his connection to the nascent Velvet Underground the most common point of reference) but seldom heard; his influence on the rise of ambient music and drone-rock is undeniable, yet almost subliminal. Undaunted, he continued composing and performing regularly into the 1990s, with his latter-day works including The Lower Map of the Eleven's Division in the Romantic Symmetry and Chronos Kristalla. (Jason Ankeny)

link in comments