Bułgarska muzyka ludowa należy do wyjątkowo bogatych i żywotnych na terenie Europy. Stapiają się w niej elementy trackie, iliryjskie, greckie, bizantyjskie, starotureckie (z okresu przybycia Bułgarów – szczepu tureckiego – na Bałkany), słowiańskie, turecko-osmańskie i arabskie. Na terenie Bułgarii, podobnie jak w wielu krajach sąsiadujących, zachowały się pozostałości dawnej kultury śródziemnomorskiej. Muzyka ta wykazuje pewne związki z muzyką innych Słowian południowych (Macedończyków, Serbów), a także Greków; w muzyce miejskiej właściwości stylistyczne muzyki Bliskiego Wschodu (reprezentowane przez ludność turecką i cygańską) zaznaczają się w instrumentarium (zurna, bęben zwany tupan, darabuke).
Współistnienie tak różnorodnych elementów jest przyczyną występowania obok siebie właściwości związanych z odrębnymi środowiskami: rytmiki swobodnej i regularnej, pentatoniki (w Rodopach) i skal wąskozakresowych (dominujących na terenie Bułgarii). Niemniej jednak można mówić o specyficznie bułgarskim stylu muz. Do charakterystycznych cech muzyki bułgarskiej należy specyficzna barwa nosowa (nieco zbliżona do muzyki orientalnej) i bardzo dźwięczna. Ma charakter wokalny, przy czym z jednej strony instrumenty naśladują głos, z drugiej barwa głosu imituje efekty instr. (zwłaszcza w przypadku śpiewu z towarzyszeniem kavalu); brak jest schematów formalnych typowych dla muzyki Europy Środk. i Zach., formę kształtuje w pewnym stopniu wykonanie.
W niektórych wersjach pieśni obrzędowych, niewątpliwie dawnych, zwraca uwagę asymetria.Podstawą systemu tonalnego jest tetrachord diatoniczny (tzn. z półtonem, który występuje między I a II lub między II a III stopniem tetrachordu). Tetrachord może podlegać zmianom chromatycznym. Prymitywna wielogłosowość oraz recytacje na 2 dźwiękach występują w pd.-zach. i zach. Bułgarii. Najczęstszym interwałem w jest sekunda, zarówno jako krok melodyczny, jak i współbrzmienie (pochody równoległych sekund). Znane są melodie oparte na strukturach tercjowych (o charakterze fanfarowym), pentatonicznym i heptatonicznym. W strukturach melizmatycznych pojawiają się ćwierćtony. Podstawą wielogłosowości jest zasada burdonu lub technika antyfoniczna (śpiew responsorialny). W Rodopach występuje śpiew 3-gł., w którym główna melodia znajduje się w głosie środkowym, podczas gdy głos dolny realizuje dźwięki burdonowe, a głos górny ma charakter figuracyjny. Duże skoki interwałowe wiążą się zazwyczaj z krzykami swobodnie artykułowanymi, często o określonych walorach barwnych i instrumentalnych (gdakanie, ojkanie, sylabizowanie).
Dawne pieśni o melodii ograniczonej do kilku dźwięków i o prostej formie, opartej na powtarzaniu jednego wiersza przez chóry, odznaczają się wykorzystaniem efektów sonorystycznych. W niektórych odmianach pieśni żniwnej, o charakterystycznej długiej frazie i bogatej melizmatyce, istotnym elementem jest rozwinięta melodyka. Rytmika ma zasadnicze znaczenie w twórczości związanej z tańcem. Cechuje ją wielka rozmaitość struktur, zwłaszcza odmian addycyjnych. Rytmika wykazuje silne wpływy muzyki tureckiej (rytmy bułgarskie).
Dla pieśni bułg. znamienny jest element liryczny; występuje on w pieśniach solowych (miłosnych, balladach, lirycznych) i zespołowych (tzw. sedenki zastolne, pieśni „na tłokę”, pieśni związane z okazjami towarzyskimi, popularnymi zwłaszcza w okresie zimowym, a także pieśni zalotne i przyśpiewki). W pieśniach o charakterze epickim czynnikiem formotwórczym jest tekst. Oparte są przeważnie na utworach poetyckich o wierszach 10- lub 12-zgłoskowych; pieśni te charakteryzują się specyficznymi manierami recytacji. Pieśni epickie dokumentują wydarzenia hist. (tzw. pieśni wykonywane „za stołem”); typowe są dla nich zwroty do audytorium na początku pieśni w rodzaju „Mari, hej, hej, hej”; postacią szczególnie opiewaną jest królewicz Marko. Pieśni taneczne wykazują wpływy muzyki Bliskiego i Środk. Wschodu; wiążą się one z praktyką gry na bębnach, polegającą na prowadzeniu dwu płaszczyzn rytmicznych, obejmujących rytm zasadniczy (realizowany na wielkim bębnie) i rytm wariacyjny (realizowany na małym bębnie). Praktyka ta sprzyja rozwinięciu długotematycznych przebiegów rytmicznych (bez określonych schematów), których ostateczną postać kształtuje każdorazowe wykonanie. Występują również rytmy oparte na jednolitym metrum oraz wiele odmian rytmiki swobodnej o różnych rozmiarach fraz rytmicznych. Wiele pieśni bułg. jest wykonywanych zespołowo, wiążą się one z tańcem, obrzędami, pracą, zabiegami magicznymi. W wielu przypadkach brak jest specyfikacji funkcjonalnej pieśni, czego wyrazem jest wymienność tekstów i melodii w obrębie poszczególnych gatunków (w pieśniach obrzędowych, tanecznych).
Dużą grupę w twórczości pieśniarskiej stanowią pieśni o charakterze magicznym (np. wywoływanie deszczu, tzw. pieśń motyla). Wiele elementów magicznych występuje w pieśniach związanych z obrzędami dorocznymi (np. pieśni na dzień Św. Teodora, Św. Łazarza, Św. Jerzego, pieśni wiosenne, wielkanocne, tańce ognia); pieśni doroczne są równie liczne jak u Serbów, Ukraińców i niektórych ludów irańskich, np. Tadżyków. Elementy magiczne występują również w niektórych pieśniach pracy. Licznie reprezentowane są pieśni związane z obrzędami rodzinnymi, zwłaszcza weselne oraz pogrzebowe (lamenty pogrzebowe).
Tańce reprezentowane są głównie przez różnego typu korowody (hora), z tańców solowych słynna jest tańczona przez mężczyzn „raczenica”.Instrumenty b.m. lud. obejmują kilka grup: dęte – flety krótkie, flety długie zwane kaval, flety dzióbkowe, flety podwójne, zurny i oboje; strunowe smyczk. – gadułka, gusle, kemancza; szarpane – tanbura i jej odmiany; membranofony – wielki bęben, tamburyn, darabuke; idiofony – grzechotki, koszyczki wypełnione kamykami, klepalo. Bułgarska muzyka ludowa przeobraża się żywo pod wpływem nowych prądów; powstają nowe gatunki, teksty odzwierciedlają nowe zjawiska (wydarzenia hist., przeobrażenia społ.). (Anna Czekanowska)
Współistnienie tak różnorodnych elementów jest przyczyną występowania obok siebie właściwości związanych z odrębnymi środowiskami: rytmiki swobodnej i regularnej, pentatoniki (w Rodopach) i skal wąskozakresowych (dominujących na terenie Bułgarii). Niemniej jednak można mówić o specyficznie bułgarskim stylu muz. Do charakterystycznych cech muzyki bułgarskiej należy specyficzna barwa nosowa (nieco zbliżona do muzyki orientalnej) i bardzo dźwięczna. Ma charakter wokalny, przy czym z jednej strony instrumenty naśladują głos, z drugiej barwa głosu imituje efekty instr. (zwłaszcza w przypadku śpiewu z towarzyszeniem kavalu); brak jest schematów formalnych typowych dla muzyki Europy Środk. i Zach., formę kształtuje w pewnym stopniu wykonanie.
W niektórych wersjach pieśni obrzędowych, niewątpliwie dawnych, zwraca uwagę asymetria.Podstawą systemu tonalnego jest tetrachord diatoniczny (tzn. z półtonem, który występuje między I a II lub między II a III stopniem tetrachordu). Tetrachord może podlegać zmianom chromatycznym. Prymitywna wielogłosowość oraz recytacje na 2 dźwiękach występują w pd.-zach. i zach. Bułgarii. Najczęstszym interwałem w jest sekunda, zarówno jako krok melodyczny, jak i współbrzmienie (pochody równoległych sekund). Znane są melodie oparte na strukturach tercjowych (o charakterze fanfarowym), pentatonicznym i heptatonicznym. W strukturach melizmatycznych pojawiają się ćwierćtony. Podstawą wielogłosowości jest zasada burdonu lub technika antyfoniczna (śpiew responsorialny). W Rodopach występuje śpiew 3-gł., w którym główna melodia znajduje się w głosie środkowym, podczas gdy głos dolny realizuje dźwięki burdonowe, a głos górny ma charakter figuracyjny. Duże skoki interwałowe wiążą się zazwyczaj z krzykami swobodnie artykułowanymi, często o określonych walorach barwnych i instrumentalnych (gdakanie, ojkanie, sylabizowanie).
Dawne pieśni o melodii ograniczonej do kilku dźwięków i o prostej formie, opartej na powtarzaniu jednego wiersza przez chóry, odznaczają się wykorzystaniem efektów sonorystycznych. W niektórych odmianach pieśni żniwnej, o charakterystycznej długiej frazie i bogatej melizmatyce, istotnym elementem jest rozwinięta melodyka. Rytmika ma zasadnicze znaczenie w twórczości związanej z tańcem. Cechuje ją wielka rozmaitość struktur, zwłaszcza odmian addycyjnych. Rytmika wykazuje silne wpływy muzyki tureckiej (rytmy bułgarskie).
Dla pieśni bułg. znamienny jest element liryczny; występuje on w pieśniach solowych (miłosnych, balladach, lirycznych) i zespołowych (tzw. sedenki zastolne, pieśni „na tłokę”, pieśni związane z okazjami towarzyskimi, popularnymi zwłaszcza w okresie zimowym, a także pieśni zalotne i przyśpiewki). W pieśniach o charakterze epickim czynnikiem formotwórczym jest tekst. Oparte są przeważnie na utworach poetyckich o wierszach 10- lub 12-zgłoskowych; pieśni te charakteryzują się specyficznymi manierami recytacji. Pieśni epickie dokumentują wydarzenia hist. (tzw. pieśni wykonywane „za stołem”); typowe są dla nich zwroty do audytorium na początku pieśni w rodzaju „Mari, hej, hej, hej”; postacią szczególnie opiewaną jest królewicz Marko. Pieśni taneczne wykazują wpływy muzyki Bliskiego i Środk. Wschodu; wiążą się one z praktyką gry na bębnach, polegającą na prowadzeniu dwu płaszczyzn rytmicznych, obejmujących rytm zasadniczy (realizowany na wielkim bębnie) i rytm wariacyjny (realizowany na małym bębnie). Praktyka ta sprzyja rozwinięciu długotematycznych przebiegów rytmicznych (bez określonych schematów), których ostateczną postać kształtuje każdorazowe wykonanie. Występują również rytmy oparte na jednolitym metrum oraz wiele odmian rytmiki swobodnej o różnych rozmiarach fraz rytmicznych. Wiele pieśni bułg. jest wykonywanych zespołowo, wiążą się one z tańcem, obrzędami, pracą, zabiegami magicznymi. W wielu przypadkach brak jest specyfikacji funkcjonalnej pieśni, czego wyrazem jest wymienność tekstów i melodii w obrębie poszczególnych gatunków (w pieśniach obrzędowych, tanecznych).
Dużą grupę w twórczości pieśniarskiej stanowią pieśni o charakterze magicznym (np. wywoływanie deszczu, tzw. pieśń motyla). Wiele elementów magicznych występuje w pieśniach związanych z obrzędami dorocznymi (np. pieśni na dzień Św. Teodora, Św. Łazarza, Św. Jerzego, pieśni wiosenne, wielkanocne, tańce ognia); pieśni doroczne są równie liczne jak u Serbów, Ukraińców i niektórych ludów irańskich, np. Tadżyków. Elementy magiczne występują również w niektórych pieśniach pracy. Licznie reprezentowane są pieśni związane z obrzędami rodzinnymi, zwłaszcza weselne oraz pogrzebowe (lamenty pogrzebowe).
Tańce reprezentowane są głównie przez różnego typu korowody (hora), z tańców solowych słynna jest tańczona przez mężczyzn „raczenica”.Instrumenty b.m. lud. obejmują kilka grup: dęte – flety krótkie, flety długie zwane kaval, flety dzióbkowe, flety podwójne, zurny i oboje; strunowe smyczk. – gadułka, gusle, kemancza; szarpane – tanbura i jej odmiany; membranofony – wielki bęben, tamburyn, darabuke; idiofony – grzechotki, koszyczki wypełnione kamykami, klepalo. Bułgarska muzyka ludowa przeobraża się żywo pod wpływem nowych prądów; powstają nowe gatunki, teksty odzwierciedlają nowe zjawiska (wydarzenia hist., przeobrażenia społ.). (Anna Czekanowska)
The Bulgarian State Television Female Vocal Choir is an internationally renowned World Music ensemble that blends traditional six-part a cappella repertoire with modern arrangements. It is most recognized under the recording name Le Mystere des Voix Bulgares. First created as the Bulgarian State Radio and Television Female Vocal Choir in Bulgaria in 1952 by Philip Koutev, "the father of Bulgarian concert folk music," the choir is now under the direction of Dora Hristova. Koutev also created and conducted the Ensemble of the Bulgarian Republic in 1951.
Singers are chosen from country villages for the beauty and openness of their voices, and they undergo extensive training in the unique, centuries-old singing style. Influenced by Bulgaria's Thracian, Ottoman and Byzantine history, their music is striking in its use of diaphonic singing and distinctive timbre, as well as its modal scales and dissonant harmonies (abundant second, seventh, and ninth intervals).
Though the choir became widely known when the trend-setting English alternative record label 4AD released a pair of anthology albums in 1986 and 1988 with the now famous title Le Mystere des Voix Bulgares, their recordings date as far back as 1957. The first pressing of the Voix Bulgares album was the result of fifteen years of work by Swiss ethnomusicologist and producer Marcel Cellier and was originally released in 1975 on his small Discs Cellier label. Ivo Watts-Russell (founder of 4AD) was introduced to the choir from a third or fourth generation audio cassette lent to him by Peter Murphy, singer from the band Bauhaus. He became thoroughly entranced by the music, and tracked down and licensed the recordings from Cellier. The group has since performed extensively around the world to wide acclaim and were honored with a Grammy Award in 1989 for their second album.
Three prominent soloists of the group have also performed together as the Trio Bulgarka, notably on the Kate Bush albums The Sensual World and The Red Shoes. The whole ensemble performed with the Italian comedy rock band Elio e Le Storie Tese in the single Pipppero off the album Italyan, rum casusu çikti. In 1992, the choir divided into two: one for radio, one for television. Bulgarian television signed a contract with the one half, which is the Bulgarian State Television Female Vocal Choir; the other half organized itself as a collective, and now performs as "Angelite - The Bulgarian Voices".
Singers are chosen from country villages for the beauty and openness of their voices, and they undergo extensive training in the unique, centuries-old singing style. Influenced by Bulgaria's Thracian, Ottoman and Byzantine history, their music is striking in its use of diaphonic singing and distinctive timbre, as well as its modal scales and dissonant harmonies (abundant second, seventh, and ninth intervals).
Though the choir became widely known when the trend-setting English alternative record label 4AD released a pair of anthology albums in 1986 and 1988 with the now famous title Le Mystere des Voix Bulgares, their recordings date as far back as 1957. The first pressing of the Voix Bulgares album was the result of fifteen years of work by Swiss ethnomusicologist and producer Marcel Cellier and was originally released in 1975 on his small Discs Cellier label. Ivo Watts-Russell (founder of 4AD) was introduced to the choir from a third or fourth generation audio cassette lent to him by Peter Murphy, singer from the band Bauhaus. He became thoroughly entranced by the music, and tracked down and licensed the recordings from Cellier. The group has since performed extensively around the world to wide acclaim and were honored with a Grammy Award in 1989 for their second album.
Three prominent soloists of the group have also performed together as the Trio Bulgarka, notably on the Kate Bush albums The Sensual World and The Red Shoes. The whole ensemble performed with the Italian comedy rock band Elio e Le Storie Tese in the single Pipppero off the album Italyan, rum casusu çikti. In 1992, the choir divided into two: one for radio, one for television. Bulgarian television signed a contract with the one half, which is the Bulgarian State Television Female Vocal Choir; the other half organized itself as a collective, and now performs as "Angelite - The Bulgarian Voices".
link in comments
link
OdpowiedzUsuńTake in collection!!! Spasibo!!!
OdpowiedzUsuńYou're welcome Dmitrih :))
OdpowiedzUsuń