Dezerter - Jeszcze Żywy Człowiek [Live, Tank Records) (1984)

Bardzo lubiłem stary Dezerter jeszcze ze Skandalem (Dariusz Hajn) na wokalu. Później przestałem go słuchać. Natrafiłem w sieci na istną perełkę właśnie z tego starego okresu i od razu chcę się z Wami nią podzielić. Nagrania wydane na kasecie przez niemiecką wytwórnię Tank Records.

Dezerter – polski zespół punkrockowy, przedstawiciel niezależnej sceny muzycznej lat 80. Powstał w maju 1981 w Warszawie pod nazwą SS-20 (nazwa radzieckiego pocisku balistycznego zdolnego przenosić głowice nuklearne), założony przez gitarzystę Roberta "Robala" Materę, basistę Dariusza "Stepę" Stepnowskiego oraz perkusistę i autora tekstów Krzysztofa Grabowskiego. Jesienią do grupy dołączył wokalista Dariusz "Skandal" Hajn. Pierwszy ważniejszy występ muzycy zagrali w listopadzie na warszawskiej Mokotowskiej Jesieni Muzycznej. Wiosną 1982 zespół zagrał trasę "Rock Galicja" po południowej części Polski u boku TZN Xenny i Deutera. Latem wystąpił na festiwalu w Jarocinie, gdzie został sfilmowany przez Pawła Karpińskiego i umieszczony w jego krótkim reportażu pt. Jarocin '82. W tym okresie została zmieniona nazwa zespołu z SS-20 na Dezerter (w Jarocinie grali jako SS-20, natomiast w reportażu Jarocin '82 w napisach końcowych są już opisani jako Dezerter).

W 1983 doszło do sesji nagraniowej, podczas której zostały zarejestrowane cztery utwory wydane niewiele później na tonpressowskim singlu "Ku przyszłości" (później część nakładu płytki została zniszczona w wyniku ingerencji cenzury). Jedna z piosenek z singla "Spytaj milicjanta" ukazała się rok później na kasecie World Class Punk zawierającej nagrania grup punkrockowych z różnych krajów. Tymczasem w czerwcu zespół pojawił się w kolejnym filmie Karpińskiego – To tylko Rock do którego nagrał piosenkę "Ale Show" ("T.V. Show") (utwór zaopatrzony w anglojęzyczny tytuł "One Big Gang" ukazał się w 1987 na kompilacji różnych wykonawców Tour De Farce, vol. 2 wydanej przez niemiecką wytwórnię eMpTy Records ). W sierpniu wystąpił ponownie na FMR w Jarocinie. Jeszcze w tym samym roku został po raz kolejny uwieczniony w obrazie tym razem przez Mariusza Trelińskiego w jego krótkometrażowym Filmie o pankach.

Latem 1984 muzycy po raz kolejny wystąpili w Jarocinie, gdzie wdali się w ostrą sprzeczkę z organizatorami. Nagrania jarocińskiego występu pojawiły się na kasecie Jeszcze żywy człowiek wydanej własnym sumptem przez zespół (Tank Records). Dwa utwory z Jarocina: "Nie ma zagrożenia" i "Plakat" trafiły również na oficjalną składankę pt. Fala wydaną rok później przez Polton. W 1985 w barwach Tank Records pojawiła się kolejna kaseta pt. Izolacja (zawierająca nagrania z warszawskiego klubu "Hybrydy"). W tym okresie wokalista kanadyjskiej grupy D.O.A. Joey Keithley (D.O.A. koncertował wówczas w Polsce) zabrał ze sobą taśmy z nagraniami Dezertera (materiał z singla plus nagrania z Jarocina '84 i nielegalnej sesji w studiu radiowym) do Ameryki w celu wydania albumu (płyta, która miała nosić tytuł Greatest Shits ukazała się w barwach wytwórni Maximum Rock'n'Roll dopiero w 1987 jako Underground Out of Poland).

Jesienią 1985 Stepnowskiego zastąpił Paweł Piotrowski. W tym składzie zespół w roku nagrał w studiu kolejne utwory: "Nie ma nas" i "Uległość", które ukazały się dopiero w 1988 na składance Jak punk to punk. Pod koniec 1986 odszedł z Dezertera "Skandal" (zmarł w 1995). Jego obowiązki przejął gitarzysta Robert Matera. W 1987 muzycy przystąpili do nagrań debiutanckiego albumu. W sesji gościnnie wziął udział "Skandal", a także gitarzysta Rafał "Kwasek" Kwaśniewski. Płyta miała nosić tytuł Kolaboracja, ale cenzura go zablokowała i w efekcie ukazała się jako Dezerter (dopiero reedycje albumu ukazywały się pod jego oryginalnym tytułem). Niektóre fragmenty utworów na płycie zakwestionowane przez cenzorów zostały zagłuszone w nagraniach krótkimi sygnałami dźwiękowymi (tzw. "pikami"). W tym czasie wzmogła się działalność koncertowa zespołu. Muzycy występowali wówczas w kraju na ważniejszych festiwalach ("FMR Jarocin" czy "Róbrege"). W 1988 grupa przystąpiła do nagrań kolejnego albumu. Płytę, która miała nosić tytuł Kolaboracja II cenzura ponownie opatrzyła tytułem Dezerter. Pierwotny tytuł albumu został przywrócony podobnie jak w poprzednim przypadku dopiero przy okazji jego reedycji w 1997.

Skandal (Berlin 1989)

W 1990 Dezerter wystąpił w Finlandii, RFN, Szwajcarii, Francji, Japonii (Tokio, Nagoya, Osaka), a także przystąpił do rejestracji materiału na kolejny album pt. Wszyscy przeciwko wszystkim. W 1992 ukazała się płyta Blasfemia, która została także wydana we Francji. W 1993 muzycy z gościnnym udziałem wokalistki Hey Katarzyny Nosowskiej nagrali cztery nowe wersje starych utworów, które trafiły na singel "Dezerter". Piosenki te zostały również włączone do albumu Jak powstrzymałem III wojnę światową, czyli nieznana historia Dezertera zawierającego archiwalne nagrania grupy z całego okresu działalności. W tym czasie Dezertera na rzecz Armii opuścił Piotrowski. Matera z Grabowskim i m.in. z gościnnym udziałem "Niki" (wokalistki Post Regiment) w następnym roku przystąpili do nagrań na kolejną płytę Ile procent duszy?. Po wydaniu albumu do zespołu dołączył w charakterze basisty były gitarzysta grupy Kinsky Tomasz Lewandowski ("Tony von Kinsky"). W nowym składzie i z gościnnym udziałem byłego wówczas wokalisty Deutera Pawła "Kelnera" Rozwadowskiego grupa zarejestrowała i wydała w następnym roku album Deuter, zawierający kompozycje tego zespołu. Program koncertowy Dezertera został wówczas rozszerzony o utwory Deutera, które muzycy wykonywali wspólnie z "Kelnerem".

Rok 1996 przyniósł kolejną płytę Mam kły mam pazury. W 1997 muzycy dokonali reedycji albumu Kolaboracja II. Do pierwotnych wersji utworów została dograna dodatkowa ścieżka gitary, a utwór "Budujesz faszyzm przez nietolerancję" został całkowicie nagrany od nowa (jego pierwotna wersja z 1988 została przez cenzurę pozbawiona prawie całego tekstu). W 1998 ukazał się kolejny album z premierowym materiałem Ziemia jest płaska. Rok później z zespołu odszedł Lewandowski.

W 2001 duet: Grabowski i Matera (podobnie jak w przypadku płyty Ile procent duszy?) zarejestrowali materiał na płytę Decydujące starcie. Tuż po jej wydaniu do Dezertera dołączył basista Hey Jacek Chrzanowski. W tym składzie grupa dała m.in. koncerty z zespołami Conflict i Subhumans podczas trasy w Anglii (2002) oraz występ z Dead Kennedys i Chumbawambą (2002, Kraków). W 2003 muzycy nagrali cover zespołu Kryzys "Dolina Lalek", który ukazał się na tribute albumie Dolina Lalek: Tribute to Kryzys vol. 1. W 2004 Matera, Chrzanowski i Grabowski nagrali kolejną płytę Nielegalny zabójca czasu. Dwa lata później ukazał się dwupłytowy zestaw najbardziej znanych utworów zespołu Punk's Not Jazz. W 2009 na płycie Gajcy! (zawierającej utwory nagrane przez różnych wykonawców do tekstów Tadeusza Gajcego) wydanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego muzycy zaaranżowali utwór "Śpiew murów". W listopadzie tego samego roku grupa wzięła udział w koncertach w Stanach Zjednoczonych (w tym w festiwalu "Performing Revolution in Central and Eastern Europe" organizowanym przez Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku z okazji dwudziestej rocznicy zerwania żelaznej kurtyny. Na festiwalu zagrały zespoły z Europy Wschodniej i Centralnej – przedstawicielem Polski był Dezerter). W 2010 członkowie zespołu przystąpili do prac nad płytą Prawo do bycia idiotą, której premiera miała miejsce 11 października 2010. Album ten uzyskał Nagrodę Muzyczną Fryderyk w kategorii rock.

W 2006 wytwórnia Jimmy Jazz Records wydała podwójny tribute album Nie ma zagrożenia jest Dezerter.

Dezerter, founded as SS-20 in May 1981 in Warsaw, is one of the most popular punk bands from Poland. The band was founded by three students of Warsaw's vocational high school (technikum) - Robert "Robal" Matera (guitar), Krzysztof Grabowski (drums), and Dariusz "Stepa" Stepnowski (bass). All three were born in 1963, and went to the same class. From the beginning Grabowski wrote lyrics, and Matera music. The three classmates originally planned to name their band Sektor A, but after some time changed their minds and named it SS-20. Soon afterwards, they were joined by another student of the same school, Dariusz "Skandal" Hajn (voc., born 1965), who, as Grabowski later stated, "looked like a real punkrocker". The band started regular rehearsals in the summer of 1981. With fast guitar riffs and intelligent lyrics written by Grabowski, Dezerter's concerts drew thousands of fans and its LPs were very popular, especially in the late '80s and early '90s.

The most famous Dezerter's live appearance took place during the 1984 Jarocin Festival in Jarocin, Poland and it was attended by some 20,000 people. The concert was recorded and later parts of it were released (together with four songs from the 7″ EP recorded in 1983) on the LP Underground Out of Poland. The LP was produced by Joey Shithead, vocalist of a Canadian band D.O.A.. Dezerter however is not widely known in other countries, perhaps because the band refrains from singing in the English language.

Nevertheless, it played in several European countries, as well as Japan and the U.S.A. (in New York City and Chicago, early November 2009, commemorating the 20th anniversary of the fall of the Berlin Wall). In 2010, Grabowski's memoirs "Dezerter, poroniona generacja?" ("Dezerter, aborted generation?") were published in Warsaw.SS-20 debuted during the Mokotów Autumn Music Festival, in November 1981. In the spring of 1982 the band played at the Rail Worker House of Culture in Warsaw's district of Praga, but the show was ended halfway when management of the house disconnected electricity. Soon afterwards, SS-20 went for its first concert outside of Warsaw. It took place in Toruń, at the Od Nowa Club. In early summer 1982, SS-20 recorded a tape and sent it to the management of the Jarocin Festival. To the surprise of band's members, it was qualified to perform. The August 1982 Jarocin show was filmed by Polish TV (see YouTube video of Dezerter at Jarocin 1982), and by film director Paweł Karpiński. SS-20 became famous, and the band appeared in such films, as "Być człowiekiem", "Film o pankach", and "To tylko rock" (see YouTube video of Dezerter from the 1983 "Film o pankach").

In September 1982, the band had to change the name to Dezerter because of the reaction of the Communist authorities (SS-20 was a NATO reporting name of a Soviet ballistic missile, and this name was regarded too provocative by the government). To become less recognizable by the regime, they often changed the name in posters, sometimes spelled as "De-zerter", sometimes as "The Zerter" - it was a cheap and efficient trick to cheat the regime. At first, the band practiced at a Culture House in Nieporęt, moving in the late summer of 1983 to the Dziekanka Student Club in Warsaw. First show under the name Dezerter took place on September 15, 1982 at Warsaw's Riviera Remont Student Club. In mid-November 1982, already under the name Dezerter, and together with other Polish punk rock bands (TZN Xenna and Deuter), it went on a tour across southeastern corner of the country. The tour was named "Rock Galicja", and featured shows in Rzeszów, Krosno, Sanok, and Mielec. After coming back to Warsaw, band's members had problems at their high school, since they missed several school days.

In the summer of 1983, with help of Polish Radio reporter Marek Wiernik, Dezerter recorded a four-song 7″ EP, Ku przyszłości (Into the future) also known as Spytaj milicjanta (Ask a militiaman). Before recording, which took place at the state company Tonpress in Warsaw's district of Wawrzyszew, the band provided a list of 12 songs, and Communist censorship office allowed four of them - Spytaj milicjanta, Ku przyszłości, Szara rzeczywistość (Drab reality), and Wojna głupców (War of fools). The record was issued by Tonpress, and was very warmly welcomed by fans, with 50,000 copies sold. Members of the band distributed it to several fanzines and activists in the West, including Maximumrocknroll, in which a positive reviev was published. As a result, Dezerter became a recognized punk rock band.

In the first half of 1984 the band moved to University of Warsaw Student Club Hybrydy, where it prepared for the Jarocin Festival. The 1984 festival took place in early August, and Dezerter's show, recorded and later published as Jeszcze żywy człowiek (Still living man), turned out to be one of the main events of the festival. The band prepared all their best songs, and during the frequent breaks, Skandal and Stepa would read excerpts from popular Polish comic books, such as Hans Kloss. Furthermore, at one point the band requested firefighters, who were present at the stadium with their trucks, to water the dry grass, as there were clouds of dust in the air, caused by the pogo. The organizers refused to do so, and the show was interrupted several times, as the situation almost got out of control, with the threat of a riot. After the show, the band argued with the organizer of the festival, Walter Chełstowski, and as a result, Dezerter was not allowed to perform at the Jarocin Festival until 1987.

In the fall of 1984, after a concert at Warsaw's Hybrydy, the band met a man named Maciej Chmiel, who became Dezerter's manager.

Róbreggae Festival 1984

Soon afterwards, band's members, for the money received as royalties from Tonpress for its EP, purchased a tape recorder at a Pewex store, opening its own illegal publishing company, Tank Records. First release was Dezerter's Jarocin 1984 show, issued as Jeszcze żywy człowiek (Still living man), which years later came out as a CD. In early 1985 Dezerter attempted to perform in Jugoslavia, but Communist government of Poland refused to grant passports to the members of the band. In December 1985, Canadian punk rock band D.O.A. performed at Warsaw's Riviera Remont. After the show, the Canadians met with Dezerter, and Joey Shithead offered to take band's recordings to North America, to try to publish them. The Underground Out of Poland, based on material handed over to Shithead, was released in 1987 by Maximumrocknroll. Originally, as Grabowski claims, the album was planned to be released by Jello Biafra's Alternative Tentacles, but it did happen due to Biafra's legal problems with the poster in the record sleeve of his Frankenchrist album. According to Grabowski, Dezerter sent its own cover design for the Underground Out of Poland album, but Maximumrockandroll chose their design. Furthermore, the Americans changed the name of the album, as Grabowski wanted to name it Greatest sHits.

In the fall of 1985 Dezerter's bassist Dariusz "Stepa" Stepnowski was drafted into the People's Army of Poland, and the last show with band's original lineup took place at Warsaw's Róbrege Festival in late summer 1985. Soon afterwards, Stepnowski was replaced by Paweł Piotrowski. With Stepa's disappearance, the Tank Records was closed. Last tape published by the company was Izolacja (Isolation), Dezerter Live 1985 at the Hybrydy. It came out in early 1986, and at the same time, Dezerter's charismatic lead singer, Dariusz "Skandal" Hajn began to skip practices, due to his budding Polish heroin addiction. Finally, in mid-1986 Skandal did not go to a show at Szczecin, without explaining the reason for it. From then on, Dezerter turned into a trio, with Robal both playing the guitar and singing. Before that happened, Dezerter's songs appeared on two compilation albums, Fala (Wave) (1985), and Jak punk to punk (If it is punk, then it is punk) (1986).

In late 1986, Dezerter suspended its concert activities, due to several reasons, one of which was the emergence of skinheads. Furthermore, the band had to travel to its concerts by train, which was dangerous and time-consuming, especially at locations far away from Warsaw. At that time, Dezerter again turned into a four-member band, with Rafał Kwaśniewski as second guitarist. Kwaśniewski, however, did not play with the band for long, quitting in late 1987. On June 1, 1987, Dezerter began recording its first Longplay, at a studio located in Warsaw's district of Wawrzyszew. Even though Skandal and Stepa were no longer with the band, both were invited to record a song. The circulation of the LP was originally limited to only 5,000 copies. The band wanted to name it Kolaboracja (Collaboration), but the censorship office did not give permission for it. The album was finally issued in the spring of 1988, under the name Dezerter (in the subsequent issues, the name Kolaboracja was used). In August 1987, Dezerter performed at the Jarocin Festival, due to the fact that festival's manager Walter Chełstowski had been replaced by Marcin Jacobson. Soon after Jarocin, the Róbrege Festival was organized in Warsaw (late summer 1987). Dezerter prepared a special show, inviting artists from the Totart Group from Gdańsk.

On December 10, 1987 Dezerter for the first time in its history left Poland, and went by ferry to Finland, on invitation of Anarchist Collective Vox Populi from Helsinki. A few months later, in the spring of 1988, the band went to Kiev, which at that time belonged to the Soviet Union. The concert, which took place at an amphitheater in Kiev, was cancelled after a few songs, because, as the organizers explained, "it already was 10 p.m.". In May 1988, the band went to a Polish Radio studio in Opole, where it recorded its second Polish album, Kolaboracja II. Once again, the censorship changed the title of the LP to Dezerter. In December 1988, Dezerter, which due to the Underground Out of Poland album already was a band well-recognized in the West, went by train on a tour of West Germany, and in May 1989, again to West Germany, as well as France and Switzerland. Finally, after a 16-month break, Dezerter once again performed in Poland (December 14, 1989 at Warsaw's Hybrydy Student Club).

That's all about the beginnings of the band.