Andrzej Pawłowski (1925-1986)

Andrzej Pawłowski (ur. 20 lipca 1925 w Wadowicach, zm. 16 lutego 1986 w Krakowie) – malarz, rzeźbiarz, fotografik, profesor ASP w Krakowie

Ukończył Wyższą Szkołę Ogrodnictwa w Tarnowie. Przez pewien czas był instruktorem w Państwowej Szkole Ogrodnictwa w Krakowie. Podjął studia na wydziale wydziale rzeźby i architektury wnętrz na krakowskiej ASP. Jeszcze w czasie studiów był asystentem Tadeusza Kantora. W 1950 r. ukończył studia na Wydziale Architektury Wnętrz. Na początku lat 60. zorganizował Wydział Form Przemysłowych, którego był profesorem oraz dziekanem do 1986 r.

Był współzałożycielem powojennej Grupy Krakowskiej, Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych. Należał do ZPAP, ZPAF, uczestniczył w Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Wzornictwa Przemysłowego (ICSID).

Pierwsze prace artystyczne: cykl rzeźbiarski Płazy i seria rysunkowa Gady (1950-52). Kineformy (1957) - praca powstała w wyniku eksperymentów artysty z teatrem epidiaskopowym i tworzeniem obrazów fotograficznych wprost na materiale światłoczułym (nagrodzona na festiwalu w Brukseli w 1958 r.). Kontynuacją zagadnień poruszanych w Kineformach był film Tam i tu (1958). Cykle fotograficzne: Luxogramy, Heliogramy, Ręce - nazwany później Genesis (1967), Discovery; malarskie: Formy naturalnie ukształtowane, Powierzchnie naturalnie ukształtowane; rzeźbiarskie: Manekiny, Sarkofagi krakowskie (1975). Mutacje/Luxografie (cykl heliografii, 1959). W 1963 r. zajął się tworzeniem cyklów obrazów i obiektów przestrzennych. Pawłowski realizował spektakle wizualne, ruchome obrazy świetlne, zajmował się też kompozycją fotogramów. Projektował na potrzeby przemysłu, aranżował wystawy czasowe i stałe ekspozycje (np. Muzeum Narodowe i Muzeum Historycznym w Krakowie), parał się teatrem (eksperymenty z teatrem kukiełkowym mieszczącym się w walizce), występował także jako aktor (wuj w Mątwie według Witkacego w teatrze Cricot).

Andrzej Pawłowski stał się znany w latach 50. dzięki kinieformom – ruchomym, improwizowanym obrazom świetlnym, które następnie sfilmował. Stymulatory wrażeń nieadekwatnych – rzeźby dotykowe, jakie stworzył na początku lat 60. – krytyka uznała za bezprecedensowe w historii sztuki. Sformułował oryginalną ideę formy naturalnie kształtowanej. W swoich rozważaniach uznał, że kształt powstaje w rezultacie autentycznego proceszu uwarunkowanego prawami przyrody, co w świecie natury jest zjawiskiem oczywistym (np. wzrastanie roślin), a co możliwe jest do uzyskania w warunkach sztucznych, w działaniach „którymi obciążamy przyrodę”. Stawiał na aktywne posługiwanie się intelektem w procesie twórczym: przedkładał określanie założeń i idei dzieła nad zabiegami uporczywej ich materializacji. Ta postawa sytuuje go wśród prekursorów sztuki konceptualnej. Efektem poszukiwań artystycznych i praktyczną ideą formy naturalnie ukształtowanej było kilkanaście cykli wykonanych w różnych technikach, przypisywanych do tradycyjnych dziedzin fotografii, jak m.in. Luxogramy, Heliogramy, Omamy, Genesis, Discovery, malarstwa: Formy naturalnie ukształtowane, oraz rzeźby: Manekiny i Sarkofagi.

Twórcza aktywność Andrzeja Pawłowskiego spełniała się również na polu projektowania dla przemysłu, aranżowaniu wnętrz i wystaw, realizowaniu filmów, w organizowaniu pionierskiej szkoły designu – Wydziału Form Przemysłowych krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracy pedagogicznej, naukowo- badawczej i teoretycznej. (wikipedia)

Andrzej Pawłowski (20 July 1925 in Wadowice - 16 February 1986 in Kraków) was a Polish avant-garde painter, sculptor, photographer, and experimental filmmaker. He was also a well-respected innovator in industrial design and an architect of exhibition arrangements. While a professor of the Academy of Fine Arts in Krakow, he was among the co-creators of the Industrial Forms Department. Pawlowski's experimental work looked at the relationship between visual form and kinetic movement.

His 1957 experimental film Kineformy (Cineforms) consisted of projecting moving abstract models onto a screen using a special image-distorting lens. Pawlowski devised a light machine with two crank-like handles to move the models and the lenses. The light, passing through the lenses, distorted the forms, resulting in a series of very complex images - wispy smoke, diaphanous curtains, passing ghosts and then suddenly solid organic forms. This light performance was then filmed. It became an international success and today is one of the leading examples of avant-garde film and video in Poland.

Pawłowski's later work included Naturally Shaped Forms (1963), reliefs produced by the pressure of metal tape on the reverse of the picture; Mannequins (1968), sculptures produced from a liquid medium setting in sacks tied with a cord into casts shaped by the force of inertia of the medium; Stimulators of Inadequate Impressions (1967), sculptures enclosed in containers whose shapes may only be determined by touch;, and Conversations with an Idiot (1977-1980), an attempt to design the 'ideal' chair with the aid of a computer.

Pawłowski was furthermore a member of the Association of Polish Visual Artists and the Association of Polish Artistic Photographers, as well as a participant of the International Council of Societies of Industrial Design (ICSID). (wikipedia)