Jerzy Duda-Gracz (1941 - 2004)

Jerzy Duda-Gracz (1941-2004) − polski malarz, rysownik, scenograf, pedagog.

Ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Częstochowie (obecna nazwa: Zespół Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie) a następnie Wydział Grafiki filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie otrzymał dyplom w 1968. Tam też wykładał do 1982. W latach 1992−2001 wykładał w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, a później, aż do śmierci, pracował na stanowisku profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.Zmarł na atak serca 5 listopada 2004, podczas wieczornej drzemki w trakcie pleneru malarskiego w Łagowie.

Był określany jako „wnikliwy satyryk" o ostrym programie publicystyczno-moralizatorskim. Jego malarstwo zawsze budziło silne emocje. Przedstawiając ludzi o karykaturalnie zdeformowanych ciałach oraz używając czytelnych symboli, obnażał ludzkie wady - głupotę, nietolerancję, zakłamanie, chamstwo, lenistwo, ślepą fascynację pieniądzem i kulturą amerykańską.

Każdy obraz Dudy-Gracza oznaczony jest numerem i datą. Artysta tłumaczył, że ta dokumentacja miała być początkowo czynnikiem dyscyplinującym młodego malarza. Po latach okazało się to bardzo przydatne w tropieniu falsyfikatów.

Krzysztof Teodor Toeplitz pisał o malarstwie Dudy-Gracza, że to świat głęboko tragiczny. Świat, w którym człowiek nie potrafi znaleźć wewnętrznej harmonii i godnego miejsca. Często także wpisywano artystę w nurt groteski, porównując jego twórczość z malarstwem Petera Bruegla i Witolda Wojtkiewicza.

Sam artysta tak mówił o swojej sztuce: „maluję świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, zdarzeń z dzieciństwa, świat w pejzażu przedindustrialnym. Na moich obrazach nie ma drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, samolotów - tego wszystkiego, co zaprowadzi człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem" ; „Maluję to, co mi w duszy gra; im bardziej człowiek pierniczeje, tym lepiej wie, że odchodzi, a z nim cały ten świat. Z upływem czasu rodzi się czułość i tęsknota za tym, co bezpowrotne".

Kilka lat temu, przy okazji jubileuszu 25-lecia pracy artystycznej, powiedział, że „żegna się z publicystyką, bo przeszły mu już naiwne pasje poprawiania świata". (wikipedia)

 

Jerzy Duda Gracz (1941 - 2004)

Jerzy Duda Gracz, painter, graduate of the Graphic Art Faculty at the Academy of Fine Arts in Cracow . He received the diploma in 1968. In the years 1976-82 he was a lecturer there and later a professor at the University of Śląsk in Katowice. The artist has had over 180 individual exhibitions in Poland and abroad (in Berlin, London, Paris, Moscow, Rome, Vienna, Florence, Düsseldorf, Chicago, New Delhi, Munich, New York among others). He took part in over 300 national and international displays of Polish art. He represented Poland on the XVI Biennial exhibition in Venice in 1984, the XX and XXI World Art Fair in Cologne in 1986 and 1987 and on the EXPO in Seville among others. The Paintings of Jerzy Duda Gracz can be found in the collections of the Polish National Museum in Warsaw, Cracow, Poznań, Wrocław and Gdańsk/Danzig, in the museum of the Jagellonian University in Collegium Maius in Cracow, in the Museum of Earth/archeological museum of the Polish Academy of Sciences in Warsaw (and collection of pieces of art in Jasna Góra in Częstochowa). He can be also found abroad in the collections of the Uffizi Gallery in Florence, Museum of Pushkin in Moscow, the Municipal Museum in Ghent, the BAWAG Foundation in Vienna, the Vatican Collection and in galleries and collections in Austria, Belgium, Czech Republic, Denmark, France, Holland, Israel, Japan, Canada, Mexico, Norway, Russia, Sweden, Switzerland, U.S.A., Venezuela, Great Britain, Italy and Hungary. Some of his paintings are also part of private collections of W.Ochman and W.Fibak among others.