Teatr Strefa Ciszy - Salto Mortale

Salto Mortale - czarny cyrk na sześć fortepianów i dwunastu aktorów to poruszające widowisko, zainspirowane niezwykłą historią z końca II Wojny Światowej, kiedy to w niemieckim mieście Stettin (obecnie polski Szczecin) wojska sowieckie plądrując miasto zrabowały setki fortepianów, by wywieźć je do Związku Radzieckiego. Zgromadzone instrumenty ciągnęły się kilometrami wzdłuż torów kolejowych w oczekiwaniu na transport. Z niewiadomych przyczyn nigdy ich jednak stamtąd nie wywieziono. Porzucone i zapomniane niszczały przez lata, aż wreszcie rozpadły się zupełnie zabierając ze sobą fragment pamięci miasta oraz dawny porządek i kulturę. Za każdym z nich stała indywidualna ludzka tragedia, a wszystkie razem – zdewastowane i porzucone stały się symbolem kultury sprofanowanej przez potworności wojny.

Salto Mortale pokazuje tę historię w metaforyczny sposób, tworząc obraz przedziwnego żałobnego konduktu fortepianów prowadzonych przez cyrkowych artystów. Ta osobliwa, trochę wykolejona trupa cyrkowa przemienia żałobną ceremonię w szał zniszczenia. Instrumenty stają się z początku obiektami groteskowej rozrywki, by w konsekwencji ich forma i idea została doprowadzona do ostatecznego rozpadu.

Salto Mortale to opowieść o niepamięci, o kondycji współczesnej cywilizacji wyrosłej na powojennej traumie i o historii, która jest dosłownie i w przenośni częścią naszego codziennego krajobrazu – często niechcianą, bolesną i zapominaną.

Spektakl powstał w 2008 roku w ramach Roku Polskiego w Izraelu i został wyprodukowany przez Fundację Międzynarodowego Festiwalu Malta oraz Instytut Adama Mickiewicza. Premiera pierwszej wersji odbyła się w Polsce i Izraelu przy współudziale Clipa Dance Theater z Tel Avivu. Obecnie spektakl grany jest w obsadzie aktorów Teatru Strefa Ciszy i polskich tancerzy.

Teatr Strefa Ciszy powstał z inicjatywy Adama Ziajskiego  w 1993 roku w Poznaniu. Grupa, prężnie działająca do dzisiaj, od lat jest jednym z ważniejszych przedstawicieli poznańskiej alternatywy. Jej działalność wpisuje się poniekąd w nurt teatru ulicznego, jednak spektakle "Strefy" dość mocno odbiegają od tradycyjnego działania teatru ulicy. Brak w nich spektakularnych efektów świetlnych i pirotechnicznych, brak przemieszczającej się maszynerii, brak widowiskowych popisów szczudlarzy i dominującej nad teatralną akcją muzyki. Działalność teatralna Strefy Ciszy oparta jest przede wszystkim na szczerym i bezpośrednim kontakcie z widzem, na ich wzajemnej interakcji w miejskiej przestrzeni publicznej. Grupa Adama Ziajskiego nigdy nie miała ambicji tworzenia teatru zaangażowanego politycznie. Przeciwnie, głównym założeniem jej członków, jest i było tworzenie radosnej atmosfery, inicjowanie niecodziennego, zaskakującego spotkania - święta, między artystą a przechodniem z ulicy. To święto jest doskonałą okazją do oderwania się od szarej rzeczywistości, pod warunkiem, że widzowie zechcą "wejść" w powierzone im przez aktorów role. Uczestnikiem animowanego przez "Strefę" świątecznego wydarzenia może być każdy - bez względu na wiek, płeć, wykształcenie czy wykonywany zawód, warunkiem uczestnictwa jest jedynie wykazanie chęci i aktywne działanie na rzecz toczącej się akcji. (culture.pl)

Salto Mortale is a black circus for six grand pianos and twelve actors, it is a universal story about the end of the old order, about humiliation of those in authority and obliteration of our heritage. It was inspired by an authentic event from the 2nd World War. When the fighting was coming to an end, the Russian army stationed in Stettin (presently Szczecin), stole hundreds of pianos and wanted to take them to the Soviet Union. The instruments were lying for months along the railway track but for some unknown reasons they were never transported anywhere. Abandoned and forgotten, they were disintegrating until they became ruined taking down with them a part of the city memory and a part of the old order and culture. Each piano carried with it a history of human tragedy, and together – devastated and abandoned – they became a symbol of art and culture profaned by the atrocities of war.

Salto Mortale presents this story in a metaphorical way, creating an image of a strange piano funeral procession lead by circus artists who will transform the funeral ceremony into a mad ritual of destruction. The instruments – objects of grotesque entertainment – will be eventually totally ruined. “We are interested not only in the past, but most of all in what we are experiencing here and now”, says Adam Zajski. Salto Mortale is a story of oblivion, about the condition of contemporary civilization that grew on the post-war trauma and history that is verbatim and metaphorically a part of our everyday landscape – often unwanted, painful and forgotten. The spectacle was created in 2008 as a part of the Polish Year in Israel, and the premiere of its first version took place in Poland and Israel in cooperation with Clipa Dance Theater from Tel Aviv. Presently Salto Mortale is performed by Teatr Strefa Ciszy actors and Polish dancers.

Teatr Strefa Ciszy (The Silence Zone Theatre) is one of the most popular theatre companies performing in the streets, in urban space, provoking unexpected situations. The company was created in 1993 by a group of friends. Initially they worked inside, then they moved the area of their artistic quest outside. Adam Ziajski, the leader of the group, in the following way explains why the group left the traditional box theatre: “the street was an answer to the problem of my inner disagreement with the conventionality of the enclosed space. When I went out into the open space with The Judases in 1995 I discovered how the street could fuel the theatre with its liveliness, its tensions, vitality and ‘organicality’.” Several dozen happenings and performances in Poland and abroad, including The Judases, The City Vaudeville, Mission, Pressing, and Postscriptum indicate that when we talk about Teatr Strefa Ciszy, we talk about an urban theatre. They were the first to use urban atmosphere and traditions on such a wide scale in order to construct dramatic tales. This particular characteristic of Adam Ziajski’s artistic activities is complemented by his company’s orientation towards a continuous contact with the spectator, and interaction with every passer-by they come across on the street, with anyone who can complete the actors’ activities thanks to their personality, physiognomy, social function, or life role, with anyone who can discover their creative abilities, inclination to play, and to reflect on everyday life thanks to the actors of Teatr Strefa Ciszy. (sztukaulicy)