Wiele z rodzajów muzyki, które są spuścizną dwóch zlepionych ze sobą kulturalnie kontynentów Azji i Europy, wciąż pozostaje nieodkrytymi. Związane jest to m.in. z przekłamaniami, jakich dokonała afroamerykańska kultura muzyczna – podstawa tego, co jest dziś najlepiej promowane na rynku. Jednym z gatunków, który wciąż pozostaje w cieniu jest indonezyjski gamelan. Rozpowszechniony jest przede wszystkim na wyspie Bali i zachodniej części Jawy.
Cóż to jest ów gamelan? Należałoby zacząć może od tego, że gamelanami zwane są również albo przede wszystkim orkiestry, które grają tą muzykę. Są to grupy składające się najczęściej z 25 do 60 czy 70 nawet osób. Wykonują one muzykę perkusyjną, tworzoną przy użyciu gongów, ksylofonów (metalofonów) i również bębnów. Metalofony tu używane są najczęściej zrobione z brązu. Są to grupy poziomo umieszczonych małych gongów o zagiętych brzegach lub płytek, które z kolei są zawieszane na ozdobnych podstawach wykonanych z bambusa, często bogato rzeźbionych, inkrustowanych. Używane są również gongi, rozmaite dzwony, czasem też flet, piszczałki, rodzaj dwustronnych skrzypiec podobnych nieco do indyjskiej sarangi. Możemy wyróżnić około trzech do pięciu części utworu na balijski gamelan: pengawak (wprowadza główny temat), pengisep (melodyjne rozwinięcie) i pengecet (to coś na kształt finału, zakończenia). Wszystko to na rzecz duchowej i muzycznej polifonii i polirytmii.
Bali jest swoistą hinduistyczną enklawą w muzułmańskim kraju. Muzyka gamelanów jest silnie związana z hinduistyczną obrzędowością jak też i wiejskim teatrem cieni – wszystko to przenika codzienne życie mieszkańców. Granie gamelanów jest swego rodzaju zbiorową medytacją -– dokonuje się tu przemiana duchowa, którą można porównać do alchemicznej przemiany pierwotnej materii w metafizyczne „złoto” ducha. Godny podkreślenia jest tu aspekt techniczny, który zahacza o duchowy wymiar swoistego egalitaryzmu: w gamelanach grywają zarówno muzycy technicznie „przebiegli” jak i wszyscy ci, którzy potrafią nieco zagrać a mieszkają w danej wsi. Zatarta jest granica między muzyką amatorską a zawodową. Muzyka gamelanowa ma też inny wymiar – jest czynnikiem oczyszczającym energetycznie przestrzeń, co zbliża ją do feng shui. Instrumenty takie są używane często przy profesjonalnym feng shui (dzwonki, gongi).
Muzyka z Bali mocno inspiruje wielu twórców, spośród których należałoby wyróżnić twórców minimal music – Philipa Glassa czy Steve’a Reiche’a. Ten ostatni wykonał zresztą w Filharmonii Narodowej 24 września 1997 r. utwór „Drumming”, w którym wpływy gamelanowe dają się dobrze odczuć. Gamelan wkracza też w estetykę nowej elektronicznej awangardy z wytwórni „Warp”. Mamy tu przykład w postaci utworu „Gong Acid” z płyty „Budakhan Mindphone” Squarepushera, który brzmi jak „psychodelicznie zmasakrowany gamelan”. Innym przykładem wpływu estetyki gamelanów może być utwór „Wounded Knee” grupy Primus z płyty „Pork Soda”.
Muzyka gamelanów przypomina, że synkopa i „połamane” rytmy pojawiające się w nowej muzyce nie wywodzą się wyłącznie z jazzu i nie tylko tam są obecne. Gamelan jednak wciąż czeka na odkrycie. (Hubert A. Napiórski)
Gamelan music is the most popular and important kind in Indonesia. Gamelan orchestras accompany all dances and dramas. Gamel means 'to hammer', and most of the instruments of a gamelan orchestra are struck with wooden mallets, padded sticks or hammers.The conductor of a gamelan orchestra is a drummer who is part of the orchestra.
A complete orchestra could have about 40 or more different instruments. There would be instruments that are struck to produce sound, such as kettledrums, xylophones, and gongs of various sizes. There would be a wind instrument, a bamboo flute called a suling, and string instruments such as a zither or lute. There would be instruments whose sounds are produced by vibration, such as drums, bells, cymbals and gongs.
There are also two sets of instruments that are tonal: the slendro tuned to five tones and the pelog, tuned to seven tones. The slendro is used to suggest festivity or cheerfulness, and is believed to have developed in Java in the eighth century. The pelog is used to express sadness, and is also very ancient in its origins. These two cannot be played together, but are used according to the mood of the piece being played.
Gamelan music is complicated. It is an ancient form of music and has been handed down for many generations, never written down, but learned by being played. Gamelan is an essential part of Indonesian life. It is slightly different from island to island. (asiarecipe)
Gamelan semar pegulingan is an old variety of the Balinese gamelan. Dating back from around the 17th century, the style is sweeter and more reserved than the more popular and progressive Gamelan Gong Kebyar. Semar pegulingan is derived from the ancient flute ensemble gamelan gambuh which utilizes a 7 tone scale. Semar pegulingan also uses the 7 tone scale which enables several pathet (similar to modes or scales) to be played. Semar is the name of the Hindu God of love and pegulingan means roughly 'laying down'.It was originally played near the sleeping chambers of the palace to lull the king and his concubines to sleep. The ensemble includes suling, various small percussion instruments similar to sleigh bells and finger cymbals, and trompong - a row of small kettle gongs that play the melody. A similar type of ensemble, Gamelan Pelegongan, substitutes a pair of gendérs for the trompong as the melody carrier and plays the music for a set of dances known as legong. (wikipedia)
:-)
OdpowiedzUsuń